KỶ NIỆM 50 NĂM THÀNH LẬP VÀ PHÁT TRIỂN

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG KON TUM (1975–2025)

 

Hướng tới dấu mốc 50 năm thành lập và phát triển (1975-2025), toàn thể thầy cô giáo, học sinh, cựu học sinh và cộng đồng Trường Trung học Phổ thông Kon Tum cùng nhau bày tỏ niềm tự hào, biết ơn và kỳ vọng, khi nhìn lại hành trình nửa thế kỷ gắn bó của một ngôi trường đã in dấu sâu đậm trong dòng chảy lịch sử – văn hóa – giáo dục của vùng đất Tây Nguyên.

Từ ngày đầu thành lập vào 5/9/1975, trong bối cảnh đất nước thống nhất và đổi mới lại hệ thống giáo dục, Trường Cấp III Kon Tum (tiền thân của Trường THPT Kon Tum ngày nay) được thành lập ngay tại trung tâm thành phố, trên nền khuôn viên Tu viện Thánh Têrêsa – một cơ sở giáo dục và xã hội do Dòng Thánh Phaolô thành Chartres điều hành trước năm 1975. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển mình từ một cơ sở tôn giáo phục vụ giáo dục, sang một ngôi trường công lập hiện đại và toàn diện, đóng vai trò tiên phong trong công cuộc nâng cao dân trí của một tỉnh miền núi.

Từ năm 1992, khi tỉnh Gia Lai – Kon Tum được chia tách thành hai đơn vị hành chính độc lập, tỉnh Kon Tum chính thức được tái lập với Trường THPT Kon Tum giữ vị trí là trường trung học trọng điểm cấp tỉnh, không chỉ đào tạo nhân lực chất lượng cao cho địa phương, mà còn là “địa chỉ đỏ” trong phong trào thi đua dạy tốt – học tốt suốt nhiều thập kỷ.

Đến nay, trong bối cảnh mới – khi tỉnh Kon Tum được sáp nhập với tỉnh Quảng Ngãi vào ngày 1/7/2025, Trường Trung học Phổ thông Kon Tum tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những cơ sở giáo dục giàu truyền thống, có bản sắc riêng, và giữ vai trò kết nối – chuyển giao tri thức giữa các thế hệ. Ngôi trường không chỉ là nơi học tập, mà còn là không gian nuôi dưỡng ước mơ, lý tưởng và bản lĩnh của hàng chục ngàn học sinh suốt năm thập kỷ qua.

Kỷ niệm 50 năm không chỉ là dịp để ôn lại quá khứ, mà còn là cơ hội để khơi dậy khát vọng phát triển trong thời kỳ chuyển mình hội nhập. Trường THPT Kon Tum – từ mái trường đầu tiên của tỉnh Kon Tum độc lập đến nay, luôn là biểu tượng của sự kiên cường, học tập không ngừng và phục vụ cộng đồng, xứng đáng là niềm tự hào của bao thế hệ học sinh và người dân trên mảnh đất cao nguyên đầy nắng gió.

Quá trình hình thành: Từ tu viện Thánh Têrêsa đến mái trường công lập – Trường THPT Kon Tum

Trường Trung học Phổ thông Kon Tum mang trong mình một hành trình hình thành đặc biệt, gắn liền với chiều sâu lịch sử – văn hóa của vùng đất Tây Nguyên và sự giao thoa hài hòa giữa di sản Công giáo với mô hình giáo dục công lập hiện đại.

Khởi nguồn của mái trường là Tu viện Thánh Têrêsa Kon Tum, một cơ sở giáo dục và xã hội giàu truyền thống được xây dựng từ đầu thế kỷ XX. Theo các tài liệu lịch sử của Giáo phận Kon Tum, Trường Thánh Têrêsa Tân Hương xưa do cố linh mục Jules Alberty (gọi theo tiếng Việt là Cố Hiền), cha sở giáo xứ Tân Hương giai đoạn 1913–1948, xây dựng từ năm 1931, tọa lạc trên khu đất bên hông phải Nhà thờ Tân Hương. Đến đầu năm 1932, các nữ tu Hội dòng Mến Thánh Giá Quy Nhơn được mời đến phục vụ và giảng dạy cho học sinh người Kinh lẫn người dân tộc thiểu số. Tu viện mang tên Tu viện Thánh Têrêsa (Têrêsa Hài Đồng Giêsu), vị thánh nữ truyền giáo bằng cuộc đời nhỏ bé, thầm lặng nhưng kết hiệp thâm sâu với Chúa Giêsu.

Đến năm học 1940–1941, ngôi trường được chuyển giao cho các nữ tu Dòng Bác ái Vinh Sơn, mở rộng hoạt động giáo dục với các lớp xóa mù chữ, tiểu học và đào tạo nữ công gia chánh như may, thêu, nấu ăn… nhằm nâng cao vai trò của người phụ nữ trong cộng đồng.

Năm 1958, trước nhu cầu giáo dục ngày càng tăng khi thị xã Kon Tum lúc ấy phát triển nhanh chóng, Tòa Giám mục Kon Tum quyết định nâng cấp Trường Têrêsa lên bậc trung học, xây mới hoàn toàn cơ sở trường lớp ngay tại vị trí mà Trường THPT Kon Tum đang tọa lạc ngày nay. Cũng trong năm đó, đáp lại lời mời gọi của Đức Giám Mục Paul Seitz Kim, Hội dòng Thánh Phaolô thành Chartres chính thức hiện diện tại Kon Tum. Các nữ tu Dòng Phaolô không chỉ điều hành trường học mà còn quản lý Tu viện Thánh Têrêsa, một công trình hai tầng mang kiến trúc Pháp, nằm liền kề với trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và giảng dạy.

Với linh đạo phục vụ qua giáo dục, y tế và bác ái xã hội, các nữ tu Dòng Thánh Phaolô nhanh chóng trở thành lực lượng nòng cốt trong việc giảng dạy văn hóa, giáo dục đạo đức cho nữ sinh, đồng thời chăm sóc trẻ em nghèo và mồ côi. Tu viện Thánh Têrêsa từ đó đã trở thành một biểu tượng của lòng nhân ái và tri thức, một địa chỉ giáo dục uy tín trong cộng đồng Kon Tum suốt nhiều thập niên.

Sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975), trong bối cảnh cải tổ hệ thống giáo dục quốc gia, nhà nước đã tiếp quản và trưng dụng khuôn viên Tu viện Thánh Têrêsa để thành lập một trường phổ thông công lập. Ngày 5/9/1975, Trường Trung học Kon Tum (còn quen gọi là trường Cấp III Kon Tum) chính thức được thành lập – trở thành ngôi trường trung học đầu tiên của tỉnh Kon Tum. Tuy quy mô ban đầu còn khiêm tốn với vài lớp học và cơ sở vật chất hạn chế, nhưng đây chính là khởi đầu cho một chặng đường giáo dục hiện đại tại vùng đất Tây Nguyên.

Sự chuyển giao từ một cơ sở giáo dục Công giáo sang mô hình giáo dục công lập không chỉ là một thay đổi hành chính, mà còn là biểu hiện của sự tiếp nối giá trị: giữa tinh thần phục vụ – bác ái – giáo dục của truyền thống Công giáo và lý tưởng “trí – đức – thể – mỹ” của nền giáo dục thời kỳ mới. Chính sự giao thoa ấy đã tạo nên chiều sâu đặc biệt cho Trường Trung học Phổ thông Kon Tum hôm nay.

Trải qua gần nửa thế kỷ, từ nền móng của Tu viện Thánh Têrêsa, Trường THPT Kon Tum đã từng bước lớn mạnh, trở thành một trung tâm giáo dục uy tín của tỉnh nhà. Trường không chỉ ươm mầm tri thức mà còn bồi đắp nhân cách, hun đúc tinh thần phụng sự và khát vọng vươn lên cho biết bao thế hệ học sinh – từ thành thị đến vùng sâu, vùng xa, từ miền núi đến đồng bằng của Kon Tum và Tây Nguyên.

Các giai đoạn phát triển tiêu biểu

1. Giai đoạn khởi đầu: Đặt nền móng cho một ngôi trường trung học đầu tiên tại Kon Tum (1975–1985)

Vào ngày 5/9/1975, ngay sau ngày đất nước hoàn toàn thống nhất, Trường được thành lập với tên gọi ban đầu là Trung học Kon Tum (tên thường gọi là trường Cấp III). Đây là một trong những cơ sở giáo dục phổ thông công lập đầu tiên tại tỉnh Kon Tum trong thời kỳ hậu chiến, khi cả nước bước vào công cuộc tái thiết hệ thống giáo dục quốc gia dưới mô hình thống nhất.

Thời điểm thành lập, trường chỉ có một số lớp học ban đầu, sĩ số học sinh còn ít và cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. Tuy vậy, với tinh thần nhiệt huyết và trách nhiệm cao, đội ngũ giáo viên gồm các thầy cô tại địa phương cùng một số cán bộ giáo dục được điều động từ miền Bắc đã chung tay xây dựng chương trình giảng dạy nền tảng, tổ chức lớp học ổn định và hình thành tác phong giáo dục mới, phù hợp với bối cảnh xã hội sau chiến tranh.

Giai đoạn này không chỉ là thời kỳ đặt nền móng quan trọng cho hoạt động đào tạo lâu dài của trường, mà còn là thời điểm khẳng định vai trò thiết yếu của nhà trường đối với cộng đồng Kon Tum, góp phần nâng cao dân trí và vun đắp lực lượng trí thức trẻ đầu tiên cho tỉnh nhà.

2. Giai đoạn mở rộng và nâng cấp (1986–2000): Từ một ngôi trường trọng điểm đến sự lan tỏa giáo dục toàn tỉnh

Bước sang cuối thập niên 1980, trong bối cảnh đất nước đang bước vào thời kỳ đổi mới (Đổi mới 1986), Trường Trung học Phổ thông Kon Tum đã có những bước phát triển đột phá. Nhà trường mở rộng quy mô tuyển sinh, đồng thời đổi tên từ Trung học Kon Tum thành Trường Trung học Phổ thông Kon Tum, trở thành trường THPT công lập đầu tiên và trọng điểm của tỉnh.

Nhằm đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng và nâng cao chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất được đầu tư mạnh mẽ: nhiều dãy phòng học mới được xây dựng, bổ sung thư viện, phòng thí nghiệm, phòng thực hành và ký túc xá phục vụ học sinh vùng sâu vùng xa. Đội ngũ giáo viên được tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, từng bước nâng cao năng lực giảng dạy, đồng thời xây dựng văn hóa sư phạm chuẩn mực, gần gũi và trách nhiệm với cộng đồng.

Dấu mốc lịch sử năm 1992: Tỉnh Kon Tum được thành lập, giáo dục chuyển mình

Một cột mốc quan trọng trong giai đoạn này là vào năm 1992, khi tỉnh Kon Tum được tách ra từ tỉnh Gia Lai – Kon Tum theo Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII ngày 12 tháng 8 năm 1991. Việc thành lập tỉnh riêng đã mở ra cơ hội phát triển toàn diện cho các lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục. Trường THPT Kon Tum tiếp tục giữ vai trò trường đầu ngành, đồng thời đóng vai trò nòng cốt đào tạo đội ngũ giáo viên cho các trường THPT công lập và bán công được thành lập sau này trên địa bàn tỉnh.

Không chỉ vậy, đội ngũ giáo viên ưu tú từ Trường THPT Kon Tum còn góp phần quan trọng trong việc thành lập và phát triển Trường THPT chuyên Nguyễn Tất Thành – ngôi trường đào tạo học sinh năng khiếu đầu tiên của tỉnh, góp phần nâng tầm chất lượng giáo dục bậc phổ thông ở Kon Tum.

Phát triển hạ tầng và tầm nhìn liên kết vùng

Trong giai đoạn này, tỉnh Kon Tum cũng tập trung xử lý, quy hoạch lại tài sản công, khắc phục tình trạng trường lớp xuống cấp, đồng thời phân bổ đất đai hợp lý nhằm mở rộng các cơ sở giáo dục, đặc biệt tại các vùng dân tộc thiểu số.

Bên cạnh phát triển giáo dục, tỉnh còn chú trọng du lịch sinh thái và cộng đồng, đặc biệt tại Khu Du Lịch Sinh Thái Măng Đen thuộc Huyện Kon Plông (cũ), nơi có Đền Thánh Đức Mẹ Măng Đen mà rất nhiều khách hành hương viếng thăm hàng năm, hướng tới xây dựng một thành phố sinh thái gắn liền với bảo tồn thiên nhiên và bản sắc văn hóa dân tộc bản địa – một trong những định hướng phát triển bền vững của địa phương.

Bước sang giai đoạn phát triển mới, tầm nhìn kết nối vùng của tỉnh Kon Tum đã được khai mở rõ nét qua dự án cao tốc Quảng Ngãi – Kon Tum. Đây là một tuyến giao thông chiến lược được đề xuất bổ sung vào quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050, hứa hẹn mở ra cơ hội phát triển du lịch, giao thương, giáo dục liên tỉnh và đưa Kon Tum trở thành cầu nối chiến lược giữa duyên hải miền Trung và Tây Nguyên.

3. Giai đoạn thi đua và khẳng định uy tín (2001–2015): Vươn lên trong chất lượng và bản sắc

Bước vào những năm đầu của thế kỷ XXI, Trường Trung học Phổ thông Kon Tum bước vào giai đoạn phát triển ổn định và khẳng định vị thế trong hệ thống giáo dục tỉnh nhà. Trường chú trọng phát triển toàn diện cả về học thuật, thể chất, văn hóa và kỹ năng sống cho học sinh.

Trong suốt giai đoạn này, trường liên tục đạt nhiều thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh và quốc gia; tỷ lệ học sinh thi đậu vào các trường đại học, cao đẳng ngày một tăng. Ngoài ra, học sinh của trường còn tham gia tích cực và đạt giải cao trong các hoạt động thể dục thể thao, văn nghệ và khoa học kỹ thuật.

Với những nỗ lực không ngừng, nhiều năm liền, Trường THPT Kon Tum được công nhận là tập thể lao động xuất sắc, là đơn vị tiêu biểu trong phong trào thi đua "Dạy tốt – Học tốt" của tỉnh Kon Tum, đóng vai trò nòng cốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục khu vực Tây Nguyên.

4. Giai đoạn đổi mới, hội nhập và chuyển đổi số (2016–2025): Dẫn đầu thời đại số, mở rộng tầm nhìn khu vực

Trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh chuyển đổi số và cải cách giáo dục theo chương trình giáo dục phổ thông mới, Trường THPT Kon Tum đã tiên phong trong ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và quản lý học sinh.

Nhà trường đã triển khai hệ thống học tập trực tuyến (e-learning), bài giảng số, thư viện điện tử và các phần mềm quản lý học sinh nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và tính tương tác. Đội ngũ giáo viên liên tục được tập huấn, cập nhật chương trình mới, phát triển năng lực sư phạm theo hướng tích hợp – liên môn – cá thể hóa học sinh. Các hoạt động ngoại khóa, phong trào tình nguyện, câu lạc bộ kỹ năng và giao lưu văn hóa liên trường ngày càng phong phú, tạo môi trường học tập năng động, sáng tạo và nhân văn.

Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 của Quốc hội, tỉnh Kon Tum chính thức được sáp nhập vào tỉnh Quảng Ngãi ngày 1/7/2025, mở ra một kỷ nguyên phát triển mới cho toàn khu vực miền Trung – Tây Nguyên. Sự kiện này không chỉ mang ý nghĩa hành chính mà còn là dấu mốc quan trọng đối với giáo dục, trong đó có Trường THPT Kon Tum.

Sự kiện sáp nhập tỉnh mang ý nghĩa chiến lược quan trọng:

Quy mô xã hội sâu rộng: Sau khi hợp nhất, tỉnh mới có diện tích khoảng 14.833 km² với dân số hơn 2,16 triệu người, trở thành một đơn vị hành chính quy mô lớn, với hệ sinh thái dân cư, văn hóa và địa lý đa dạng.

Liên kết vùng thuận lợi: Sự kết hợp giữa vùng cao nguyên Kon Tum, đồng bằng Quảng Ngãi và biển đảo Lý Sơn tạo điều kiện lý tưởng để phát triển các tuyến du lịch liên vùng và giao lưu giáo dục, văn hóa, kinh tế.

Thúc đẩy du lịch cộng đồng: Với các địa danh đặc sắc như Măng Đen, Kon Plông, Trà Bồng, Ba Tơ và các bản sắc dân tộc thiểu số, tỉnh mới có tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái và cộng đồng bền vững, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Chuẩn bị hành chính bài bản: Đã có 6 tổ công tác chung được thành lập để phối hợp xử lý hồ sơ cán bộ, cơ sở hạ tầng, tài sản công và các vấn đề liên quan, nhằm bảo đảm quá trình gộp tỉnh diễn ra trơn tru, hiệu quả và ổn định.

Trường Trung học Phổ thông Kon Tum – một ngôi trường giàu truyền thống và bề dày thành tích – đang không ngừng chuyển mình, thích nghi với những đổi thay của thời đại. Trong hành trình phát triển, nhà trường hướng đến trở thành một trung tâm giáo dục tiêu biểu của tỉnh mới sáp nhập, tiếp tục lan tỏa những giá trị cốt lõi về tri thức, đạo đức và tinh thần cống hiến vì cộng đồng đến các thế hệ học sinh hôm nay và mai sau.

Ôn cố tri tân – Tự hào 50 năm hình thành và phát triển Trường Trung học Phổ thông Kon Tum

Nhìn lại hành trình nửa thế kỷ đã qua, Trường Trung học Phổ thông Kon Tum không chỉ là một địa chỉ giáo dục uy tín mà còn là một phần không thể tách rời trong tiến trình phát triển của tỉnh Kon Tum và nay là tỉnh Quảng Ngãi. Từ mái trường thân thương này, biết bao thế hệ học trò đã trưởng thành, trở thành những trí thức, lương y, doanh nhân, nhà lãnh đạo xã hội và tôn giáo, góp phần làm rạng danh quê hương Kon Tum trên khắp mọi miền đất nước.

Những thành tựu nổi bật sau 50 năm:

Về quy mô: Từ vài lớp học đầu tiên vào năm 1975, đến nay trường đã phát triển thành một cơ sở giáo dục quy mô lớn, với hàng chục lớp học mỗi khối, cơ sở vật chất hiện đại, khang trang, đáp ứng tốt nhu cầu học tập và giảng dạy trong thời đại mới.

Về chất lượng: Mỗi năm, trường có hàng trăm học sinh đỗ vào các trường đại học, cao đẳng danh tiếng, nhiều em đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, quốc gia. Trường là một trong những nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh nhà và khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Về cộng đồng: Không chỉ là nơi truyền đạt tri thức, Trường THPT Kon Tum còn là nơi nuôi dưỡng đạo đức, tinh thần trách nhiệm và ý thức cộng đồng. Nhiều cựu học sinh của trường hiện đang là giáo viên, cán bộ lãnh đạo, doanh nhân, nhà hoạt động xã hội và những nhân vật có ảnh hưởng trong các tôn giáo lớn của đất nước.

Trải qua 50 năm xây dựng và trưởng thành, Trường THPT Kon Tum đã song hành cùng những dấu mốc lịch sử lớn của tỉnh nhà. Đặc biệt là năm 1992, khi Kon Tum được tách ra từ tỉnh Gia Lai – Kon Tum, và năm 2025, khi tỉnh này được sáp nhập với Quảng Ngãi theo nghị quyết của Quốc hội, đánh dấu một bước ngoặt hành chính – văn hóa – phát triển có ý nghĩa chiến lược.

Từ một vùng đất gian khó hậu chiến, Kon Tum đã trở thành trung tâm giáo dục, du lịch sinh thái và văn hóa cộng đồng đặc sắc, có khả năng kết nối mạnh mẽ với Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Trong hành trình đó, Trường THPT Kon Tum không chỉ là chứng nhân mà còn là một trụ cột đóng góp tích cực vào công cuộc đổi mới và phát triển tỉnh nhà.

Bao thế hệ giáo viên, học sinh và phụ huynh đã cùng vun đắp nên truyền thống quý báu của mái trường thân thương này. Có người vẫn miệt mài đứng trên bục giảng, có người đảm nhiệm trọng trách trong cơ quan Đảng, chính quyền, có người là doanh nhân thành đạt, và cũng có những người góp mặt trong hàng ngũ lãnh đạo tôn giáo lớn tại Việt Nam.

            Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập và phát triển - một hành trình tri thức và nhân bản, xin được bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến Ban Giám Hiệu qua các thời kỳ, quý thầy cô giáo, nhân viên nhà trường, quý phụ huynh và toàn thể các thế hệ học sinh – những người đã âm thầm, bền bỉ, tận tâm dựng xây nên ngôi trường này bằng tất cả trí tuệ, tình yêu và trách nhiệm.

Chúc Trường Trung học Phổ thông Kon Tum tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, giữ vững vị thế là ngọn cờ đầu của giáo dục tỉnh Kon Tum, nay là tỉnh Quảng Ngãi. Ngôi trường sẽ mãi là nơi ươm mầm tài năng, nhân cách và khát vọng cống hiến, nơi học sinh được phát triển toàn diện để bước vào đời với bản lĩnh, nhân văn và tinh thần hội nhập.

Với hành trang 50 năm, Trường THPT Kon Tum sẵn sàng bước vào chặng đường mới – chặng đường của hội nhập, đổi mới và phát triển bền vững. Tin rằng, ngôi trường thân yêu sẽ tiếp tục đào tạo những công dân ưu tú, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh, nhân ái và văn minh.

Philippines, tháng 8 năm 2025,

Fr. Anthony Trần Xuân Sang, SVD - STL