Làn Khói Trắng và Đức Tân Giáo Hoàng Lêô XIV: Dấu Chỉ Của Thánh Thần và Niềm Hy Vọng Cho Giáo Hội

 

Vào lúc 18 giờ 42 phút, ngày 8 tháng 5 năm 2025 (giờ Roma), làn khói trắng đã nhẹ nhàng bốc lên từ ống khói Nhà nguyện Sistina, báo hiệu một khoảnh khắc linh thiêng được mong đợi bởi hàng triệu tín hữu Công giáo trên khắp thế giới. Trong khoảnh khắc ấy, cả Giáo hội như lặng đi trong thinh lặng và hồi hộp, rồi vỡ òa trong niềm vui và lời nguyện tạ ơn. Khói trắng không chỉ là dấu hiệu kết thúc Mật nghị Hồng y, mà còn là biểu tượng cho khởi đầu của một triều đại giáo hoàng mới – người kế vị thứ 267 của Thánh Phêrô Tông đồ.

Ngay sau đó, tiếng công bố vang vọng từ ban công Đền thờ Thánh Phêrô: Đức Hồng y Robert Francis Prevost, thuộc Dòng Thánh Augustinô (OSA), đã được tuyển chọn làm giáo hoàng và nhận tông hiệu Lêô XIV. Đây là một sự kiện mang tính lịch sử đặc biệt, vì ngài là vị giáo hoàng đầu tiên xuất thân từ Dòng Thánh Augustinô, một dòng tu có linh đạo sâu sắc, bắt nguồn từ tư tưởng và gương sống của Thánh Augustinô thành Hippo – một trong những tiến sĩ Hội Thánh vĩ đại nhất trong lịch sử Kitô giáo.

Dòng Thánh Augustinô được chính thức thành lập vào thế kỷ XIII dưới sự bảo trợ của Tòa Thánh, và đặt trọng tâm vào ba giá trị cốt lõi: đời sống cộng đoàn huynh đệ, cầu nguyện chung và sự dấn thân phục vụ người nghèo cùng những ai bị gạt ra bên lề xã hội. Linh đạo của Dòng được thể hiện qua khẩu hiệu Unanimitas et Concordia – “một lòng một ý” – nhằm hướng đến sự kết hiệp với Thiên Chúa và yêu thương tha nhân. Trên nền tảng đó, các tu sĩ Augustinô đã và đang hiện diện tích cực trong các lĩnh vực giáo dục, truyền giáo, công lý xã hội và mục vụ tại hơn 50 quốc gia, trong đó có cả Việt Nam.[1]

Việc một tu sĩ Augustinô được tuyển chọn vào ngôi vị giáo hoàng không chỉ là niềm vinh dự lớn lao cho dòng tu, mà còn là dấu hiệu cho thấy Giáo hội đang hướng đến một định hướng mục vụ đậm chất Tin Mừng: đề cao sự hiệp thông, lòng bác ái, và sự gần gũi với những con người cụ thể trong thực tế hôm nay.

Đức Lêô XIV, sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Chicago (Hoa Kỳ), gia nhập Dòng Thánh Augustinô năm 1977, khấn trọn đời năm 1981 và được thụ phong linh mục năm 1982. Ngài đã có hơn hai thập niên phục vụ truyền giáo tại Peru-Nam Mỹ, với vai trò là nhà đào tạo, linh hướng và sau đó là giám mục giáo phận Chiclayo. Từ năm 2001 đến 2013, ngài giữ chức Bề trên Tổng quyền Dòng Thánh Augustinô – một cương vị đòi hỏi sự khôn ngoan, tầm nhìn và lòng trung thành tuyệt đối với Tin Mừng.

Việc Đức Hồng y Prevost được chọn làm Giáo hoàng – một người không nằm trong danh sách các ứng viên “papabili” nổi bật – là một bất ngờ lớn đối với nhiều người. Nhưng chính trong sự bất ngờ đó, chúng ta nhận ra dấu ấn rõ nét của Thánh Thần. Đây không phải là kết quả của chiến lược con người, mà là sự linh hứng của Thiên Chúa, Đấng vẫn đang điều khiển con thuyền Giáo hội qua những dòng nước chập chùng của thời đại.

Thiên Chúa đã âm thầm chuẩn bị cho Đức Lêô XIV qua đời sống cộng đoàn và những năm tháng phục vụ tại các vùng ngoại vi. Chính nơi những biên cương xã hội và tâm linh ấy, ngài đã học được điều cốt lõi: một trái tim khiêm hạ, một tinh thần phục vụ và một đức tin sâu sắc. Việc ngài được chọn không phải vì hào quang bên ngoài, mà vì chính ngài là khí cụ cần thiết mà Thiên Chúa muốn dùng trong thời điểm hiện tại.

Triều đại của Đức Giáo hoàng Lêô XIV được kỳ vọng sẽ thổi một luồng sinh khí mới vào đời sống Giáo hội: làm sống lại lòng nhiệt thành tông đồ, cổ võ tinh thần hiệp hành, và đưa Giáo hội trở nên gần gũi hơn với người nghèo, người bị thương tổn và những ai đang tìm kiếm ánh sáng đức tin. Hình ảnh một vị giáo hoàng từng sống giữa người nghèo, từng đào tạo thế hệ tu sĩ trẻ và từng phục vụ trong thầm lặng nay trở thành một biểu tượng cho một Giáo hội “đi ra”, đúng như tinh thần mà Đức Phanxicô từng kêu gọi.

 

Lạy Chúa là Cha giàu lòng thương xót,
Chúng con cảm tạ Chúa vì đã tuyển chọn Đức Thánh Cha Lêô XIV làm người kế vị Thánh Phêrô, Người mục tử mà Chúa đã chuẩn bị từ lâu giữa lòng thế giới đầy thách đố hôm nay.

Xin tuôn đổ tràn đầy Thánh Thần trên ngài,
Để ngài trở nên vị mục tử theo gương Chúa Giêsu – khiêm tốn, can đảm, khôn ngoan và đầy lòng yêu thương.
Xin cho ngài luôn được nâng đỡ bởi lời cầu nguyện của toàn thể Dân Chúa,
Được soi sáng để phân định trong sự thật, và được sức mạnh để dẫn dắt Giáo hội
trên hành trình hiệp hành, bác ái và thánh thiện.

Lạy Chúa, trong một thế giới đầy chia rẽ và bất an,
Xin cho Đức Thánh Cha trở nên khí cụ của bình an,
Người gieo hy vọng và là chứng nhân trung thành của Tin Mừng.

Chúng con cầu xin, nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen.[2]

Philippines, ngày 10/5/2025

Lm. Antôn Trần Xuân Sang, SVD

---

[1] Xc. Order of Saint Augustine, Who We Are, accessed May 10, 2025, https://www.augustinian.org/about-us. Dòng Thánh Augustinô được chính thức hợp nhất năm 1256 bởi Giáo hoàng Alexandre IV qua Tông sắc Licet Ecclesiae catholicae, hợp nhất nhiều cộng đoàn ẩn tu sống theo Quy luật của Thánh Augustinô. Linh đạo của Dòng nhấn mạnh đời sống huynh đệ, chiêm niệm và phục vụ, với khẩu hiệu Unanimitas et Concordia ("Một lòng một ý") nhằm biểu lộ sự hiệp thông trong tình yêu Thiên Chúa và tha nhân. Hiện nay, Dòng hiện diện trên 50 quốc gia với các sứ mạng giáo dục, truyền giáo và công lý xã hội.

[2] Lời nguyện trên lấy cảm hứng từ giáo huấn của Đức Thánh Cha Phanxicô về vai trò mục tử và tinh thần hiệp hành của Giáo hội trong các văn kiện như Evangelii Gaudium (2013) và Praedicate Evangelium (2022).