HIỂU VỀ NGÀY THẾ GIỚI TRUYỀN GIÁO

– WORLD MISSION SUNDAY

 

Chúa Nhật ngày 20 tháng 10 năm 2024 tới đây Giáo Hội Công Giáo Hoàn Vũ sẽ cử hành Ngày Thế Giới Truyền Giáo – World Mission Sunday. Nhiều nơi trên thế giới có đông người Công giáo đã chuẩn bị chu đáo cho ngày lễ đặc biệt này. Dòng Truyền Giáo Ngôi Lời tại Việt Nam cũng liên kết với một số Hội Dòng khác tại Sài Gòn để chuẩn bị một ngày lễ hội lớn về truyền giáo tại giáo xứ Chợ Cầu. Hy vọng qua ngày cử hành đặc biệt này sẽ đọng lại trong những người tham dự ý thức về cánh đồng truyền giáo của Giáo Hội địa phương, nhất là trong Năm Thánh 2025 sắp tới mà Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã mời gọi con cái mình là “Cùng Nhau Loan Báo Tin Mừng”.

Ngày Thế Giới Truyền Giáo là một ngày dành riêng cho Giáo hội Công giáo trên toàn thế giới để công khai đổi mới cam kết của mình đối với phong trào truyền giáo, được điều phối bởi các Hội Giáo Hoàng Truyền Giáo, còn được gọi là Pontifical Mission Societies (PMS). Ngày này được cử hành vào Chúa Nhật áp chót của tháng Mười hàng năm. Ngày này được Đức Giáo hoàng Piô XI lập ra vào năm 1926 như là ngày cầu nguyện cho các sứ vụ truyền giáo. Có liên quan chặt chẽ đến Hội Truyền Bá Đức Tin.

Thật vậy. Giáo hội tồn tại để truyền giáo. Những lời này của Thánh Giáo hoàng Phaolô VI vừa rõ ràng vừa có phần nổi bật. Giáo hội tự bản chất là  truyền giáo (AG 2). Đó không chỉ đơn thuần là một điều gì mà Giáo hội đang hành động nhưng đúng hơn là một yếu tố cấu thành nên bản chất của Giáo hội. Thuật ngữ Giáo hội (Theo tiếng Anh và các ngôn ngữ khác thường để ở giống cái- chính là hiền thê của Chúa Kitô) là một ngôi trường tâm linh với mục tiêu là đào tạo những môn đệ mới, những môn đệ trung thành và sáng tạo của Chúa Kitô nhằm loan báo mầu nhiệm Nước Thiên Chúa. Những môn đệ mới này kín múc từ Lời Chúa và sống với Lời ấy để rồi đi loan báo cho những người chưa từng được nghe. Bởi thế, Giáo hội tồn tại chính là để loan báo Tin Mừng hay truyền giáo.

Có lẽ hàng năm khi người Công giáo Việt Nam chúng ta tham dự Ngày Thế Giới Truyền Giáo, chúng ta thường được xem những hoạt cảnh, những tiết mục văn nghệ do các em thiếu nhi biểu diễn khi được các nam nữ tu sĩ hay các thầy giúp xứ hướng dẫn và được mặc lên các tu phục của nhiều hội dòng nhằm cổ vũ cho ơn gọi linh mục, tu sĩ nam nữ lên đường truyền giáo. Điều đó cũng gây ý thức tốt cho các em và cho cả những bậc phụ huynh có thể khuyến khích con em mình sẵn sàng dấn thân cho sứ vụ. Tuy nhiên, nếu chúng ta chỉ dừng lại ở đó mà không giúp cho các em và mọi người hiểu đúng về sứ vụ truyền giáo thì chính các em, và ngay cả các bậc cha mẹ sẽ cảm thấy hụt hẫng và thất vọng khi chọn nhầm mục tiêu.

Sứ vụ truyền giáo của Giáo hội (Missio Ecclesiae) là sứ vụ truyền giáo của Chúa Kitô (Missio Chritus)- Đấng không chỉ hài lòng với những ai đã tìm thấy Người; nhưng còn tích cực tìm kiếm những người khác. Khi các tông đồ của Chúa muốn ở lại nơi mà lời rao giảng của Người dường như có hiệu quả, Chúa Giêsu đã trả lời họ: “Chúng ta hãy đi nơi khác, đến các làng xã chung quanh, để Thầy còn rao giảng ở đó nữa, vì Thầy ra đi cốt để làm việc đó.” (Mc 1,38). Người luôn trung thành với sứ vụ, luôn ra đi và sẵn sàng tiếp đón tất cả những ai đến với Người “Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất” (Lc 19,10).

Đức Giáo hoàng Phanxicô, một vị giáo hoàng được xem là giáo hoàng của truyền giáo đã từng nhắn nhủ: “Mỗi Kitô hữu được kêu gọi trở thành nhà truyền giáo và làm chứng cho Chúa Kitô. Và Giáo hội, cộng đồng các môn đệ của Chúa Kitô, không có sứ mệnh nào khác ngoài sứ mệnh mang Tin Mừng đến toàn thế giới bằng cách làm chứng cho Chúa Kitô. Truyền giáo là chính bản sắc của Giáo hội” (x. SĐTG 2022).

Đó là lý do tại sao lịch sử của Giáo hội gắn liền chặt chẽ với lịch sử và sự phát triển của sứ vụ truyền giáo, bắt đầu với Huấn Lệnh của Chúa Giêsu trước khi Người về trời và vẫn còn vang vọng cho đến ngày nay: “Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em. Và đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.” (Mt 28,19-20).

Bởi thế, Ngày Thế Giới Truyền Giáo hàng năm không chỉ dừng lại các hoạt động bên ngoài với các tiết mục văn nghệ đầy màu sắc và các món ẩm thực thật ngon miệng nhằm thu hút những khách mời từ khắp nơi đến xem và chấm điểm xem giáo xứ nào, hội dòng nào có các tiết mục xuất sắc để phát thưởng và nhận được nhiều nguồn tài trợ. Tuy nhiên, điều mà Chúa và Giáo Hội muốn chúng ta thực hiện trong ngày này là giúp mọi người ý thức hơn về ơn gọi Kitô hữu của mình là đem Tin Mừng của Chúa Giêsu đến cho người khác.

Năm Thánh 2025 sắp tới Giáo Hội Công Giáo tại Việt Nam được mời gọi “Cùng Nhau Loan Báo Tin Mừng” để chuẩn bị cho Đại Năm Thánh 2033 sắp tới khi Giáo Hội Công Giáo Hoàn Vũ kỷ niệm 2.000 năm Chúa Giêsu chết và sống lại, và cũng dịp kỷ niệm ngày khai sinh của Giáo Hội qua biến cố Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Riêng tại Việt Nam thì Đại Năm Thánh ấy cũng là dịp kỷ niệm 500 năm đón nhận hạt giống Tin Mừng. Tuy nhiên, nếu nhìn vào số người Công giáo hiện diện tại 27 Giáo Phận của Việt Nam thì khá khiêm tốn với tỷ lệ 7,2% trong tổng dân số gần 100 triệu người (X. https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/hoi-dong-giam-muc-viet-nam-ban-tong-hop-toan-quoc-cho-thuong-hoi-dong-giam-muc-cap-giao-phan-46380). Đọc lại các giáo huấn của Giáo Hội, từ Tông Thư Maximum Illud (Sứ Vụ Cao Cả) của Đức Thánh Cha Bênêđictô XV đến Tông Huấn Evangelii Gaudium (Niềm Vui Tin Mừng) của vị Giáo Hoàng đương kim Phanxico mới nhận ra được sự cao cả và tính cấp bách của việc Loan Báo Tin Mừng. Tuy nhiên, sứ vụ cao cả này dường như lại đang rơi vào nguy cơ bị “tầm thường” hóa bởi chính những người ra đi loan báo tin mừng. Nhiều người trong số họ đã và đang thi hành sứ vụ cao cả ấy theo ý riêng mình hơn là theo ý Thiên Chúa. Do đó, tác giả của  Tông Thư Maximum Illud cảnh báo những người đang hành động như thế đừng sa đà vào những nguy cơ lầm lạc ấy.

Thật ra, sứ vụ truyền giáo, tự bản chất thuộc về Thiên Chúa (Missio Dei) chứ không thuộc về con người, nên sứ vụ ấy thật là cao cả (X. Maximum Illud). Khi con người được lãnh nhận bí tích rửa tội, họ được mời gọi tham sự vào sứ vụ cao cả ấy của Thiên Chúa. Bởi vậy mọi người phải luôn ý thức sứ vụ cao cả mình được trao ban và sẵn sàng cộng tác với sứ vụ của Thiên Chúa (Missio Dei). Ngày Khánh Nhật Truyền Giáo phải làm sao giúp mọi người Kitô Hữu nhận ra sứ vụ cao cả của mình để góp phần mở mang Nước Chúa trong việc Loan Báo Tin Mừng chứ không chỉ dừng lại việc phô trương các hình thức bên ngoài để làm rạng danh giáo xứ, giáo phận hay hội dòng mình để từ đó nhiều người biết đến là hội dòng này, linh mục kia, tu sĩ nọ đa tài, xinh đẹp và chỉ dừng lại ở đó .

Trong Tông Huấn Evangelii Gaudium (Niềm Vui Tin Mừng) của Đức Thánh Cha Phanxico, ngài đề cập đến tính cấp bách của việc truyền giáo cho thời đại hôm nay và ngài còn nhấn mạnh đến vai trò của Chúa Thánh Thần như là tác nhân cho việc truyền giáo: “Những người loan báo Tin Mừng đầy Thánh Thần là những người dũng cảm mở lòng mình ra cho hoạt động của Chúa Thánh Thần. (...) Chúa Thánh Thần cũng ban cho họ ơn can đảm để công bố sự mới mẻ của Tin Mừng một cách dạn dĩ mọi thời và mọi nơi, cả khi gặp chống đối. Chúng ta hãy chạy đến với Người hôm nay, vững vàng trong kinh nguyện, vì không cầu nguyện thì mọi hoạt động của chúng ta có nguy cơ vô hiệu quả và sứ điệp của chúng ta trở thành trống rỗng. Đức Giêsu muốn những người loan báo Tin Mừng không chỉ rao giảng bằng lời nói, nhưng trên hết bằng một đời sống được biến đổi bởi sự hiện diện của Thiên Chúa” (EG 259).

Bởi thế, những hoạt động cho ngày thế giới truyền giáo phải làm sao chuyển tải những thông điệp của giáo hội về truyền giáo để mọi người hiểu rõ và có ý thức trách nhiệm trong việc loan báo tin mừng.

Trong diễn văn gửi đến những người tham dự Hội nghị do Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tổ chức vào ngày 18 tháng 2 năm 2023, Đức Thánh Cha Phanxico nhấn mạnh rằng: "Chúng ta đừng quên rằng mỗi Kitô hữu được mời gọi tham gia vào sứ mệnh phổ quát này bằng cách đưa ra chứng tá của riêng mình cho Tin Mừng trong mọi bối cảnh, để toàn thể Giáo hội có thể liên tục tiến bước cùng Chúa và Thầy của mình đến "ngã tư đường" của thế giới ngày nay. "Bi kịch ngày nay trong Giáo hội là Chúa Giêsu liên tục gõ cửa, nhưng từ bên trong, để chúng ta mở cửa cho Người ra! Thường thì chúng ta trở thành một Giáo hội 'giam cầm' không cho Chúa ra ngoài, giữ Người như 'của riêng mình', trong khi Chúa đến để truyền giáo và muốn chúng ta trở thành những nhà truyền giáo". Mong rằng tất cả chúng ta, những người đã chịu phép rửa tội, sẵn sàng lên đường, mỗi người theo tình trạng sống của mình, để khai mạc một phong trào truyền giáo mới, như vào buổi bình minh của Kitô giáo! . . . "

Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền giáo năm nay, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chọn dụ ngôn về tiệc cưới trong Tin Mừng Mátthêu: “Hãy đi và mời gọi tất cả mọi người vào tiệc cưới” (Mt 22,9), làm chủ đề để suy tư về sứ mạng truyền giáo của Giáo hội. Chủ đề này không chỉ nhấn mạnh đến tính cấp bách của việc loan báo Tin Mừng, mà còn đánh động lòng mỗi Kitô hữu, khơi dậy một khát vọng mãnh liệt để đem Tin Mừng đến mọi ngõ ngách của thế giới. Từ sứ điệp này, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học quý giá về tinh thần dấn thân và trách nhiệm truyền giáo trong thời đại hôm nay.

Trong sứ điệp này, Đức Thánh Cha muốn nhắn nhủ rằng sứ vụ loan báo tin mừng là một cuộc ra đi không mệt mỏi hướng tới toàn thể nhân loại để mời gọi họ gặp gỡ và hiệp thông với Thiên Chúa. Do đó, mỗi Kitô hữu được mời gọi tham gia vào sứ vụ cao cả và phổ quát này thông qua chứng tá Tin Mừng của chính mình trong mọi môi trường xã hội. Sứ vụ loan báo tin mừng đến với muôn dân (Ad gentes) nhất thiết phải mang phong cách của Đấng được loan báo... với niềm vui, lòng cao thượng và nhân từ, là những hoa trái của Chúa Thánh Thần nơi họ. Lời mời gọi tham dự bàn tiệc cánh chung mà chúng ta mang đến cho mỗi người trong sứ vụ loan báo tin mừng gắn liền với lời mời gọi tham gia bàn tiệc Thánh Thể. Như đã từng nhắn nhủ với các nhà truyền giáo trong Tông Huấn Evangelii Gaudium (Niềm Vui Tin Mừng), người ra đi loan báo Tin Mừng luôn thể hiện niềm vui của người biết rằng Chúa đang đến gần, và trong niềm hy vọng của người đang hướng tới mục đích cuối cùng.

Thật vậy, loan báo tin mừng là một sứ vụ chung của toàn thể Giáo hội, và mỗi Kitô hữu đều có vai trò thiết yếu trong công cuộc này. Bởi thế, Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới lần thứ XVI luôn nhắc nhở chúng ta về tính hiệp hành: Hiệp Thông – Tham Gia và Sứ Vụ (Truyền Giáo). Đức Thánh Cha Phanxico còn nhấn mạnh rằng, mọi Kitô hữu đều được mời gọi "ra đi" đến những giao lộ của thế giới hiện đại, mang tình yêu của Chúa đến với mọi người, không phân biệt vị trí, nghề nghiệp hay tình trạng xã hội. Sứ vụ truyền giáo cũng không chỉ thuộc về các giám mục, linh mục hay tu sĩ, mà là trách nhiệm của mọi tín hữu đã nhận Bí tích Rửa tội... Mỗi người đều có thể trở thành những người loan báo Tin Mừng, góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn bằng cách chia sẻ tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa.

Trong ngày thế giới truyền giáo 2024 tới đây, Đức Thánh Cha Phanxicô dự kiến ​​sẽ tuyên thánh cho 14 vị chân phước gồm 2 linh mục, 7 nam tu sĩ, 2 nữ tu và 3 giáo dân. Trong số 14 tân hiển thánh này, có 11 vị là tử đạo. Qua đó, Giáo hội luôn xác tín rằng chính nhờ máu các thánh tử đạo mà hạt giống tin mừng được nảy sinh. Thời nay chúng ta không còn phải đổ máu như các thánh tử đạo xưa, nhưng việc loan báo tin mừng đến với muôn dân (Ad gentes) và giữa muôn dân (Inter gentes) luôn cần những tấm lòng hy sinh, quảng đại của các Kitô hữu qua việc sống đạo và làm chứng trong cuộc sống hàng ngày. 

Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng, “Việc cử hành Ngày Truyền giáo Thế giới cũng là dịp để tái khẳng định rằng cầu nguyện, suy ngẫm và sự giúp đỡ vật chất từ ​​những đóng góp của bạn chính là những cơ hội để tham gia tích cực vào sứ mệnh của Chúa Giêsu trong Giáo hội. Lòng bác ái được thể hiện trong các khoản quyên góp diễn ra trong các buổi lễ phụng vụ vào Chúa Nhật thứ ba của tháng Mười nhằm mục đích hỗ trợ công việc truyền giáo được thực hiện nhân danh tôi… để đáp ứng các nhu cầu về tinh thần và vật chất của các dân tộc và Giáo hội trên khắp thế giới, vì sự cứu rỗi của tất cả mọi người” (x. SĐTG 2022).

Chúng ta đang được Chúa mời gọi đem Chúa đến cho anh chị em xung quanh “Hãy đi và mời gọi tất cả mọi người vào tiệc cưới” (Mt 22,9) tại các trường học, các công ty, xóm làng, siêu thị, rạp hát, công viên, khu phố và những nơi tụ tập đông người mà chúng ta hiện diện. Chúng ta hãy biết làm chứng cho Chúa qua cách đối nhân xử thế, bằng chính cuộc sống của mình. Cuộc sống huynh đệ bác ái giúp sẽ chúng ta gắn kết và tạo động lực cho việc loan báo tin Mừng có sức thuyết phục con người thời đại hôm nay. Ước mong ngày thế giới truyền giáo năm nay sẽ đem lại cho Chúa và cho Giáo hội một làn gió mới khi nhiều người dám dấn thân trong việc loan báo tin mừng và nhiều người nhận biết Chúa.

Philippines, ngày 18/10/2024 

Lm. Antôn Trần Xuân Sang, SVD.