PARAGUAY : MỘT THOÁNG SUY NGHĨ VỀ SỨ VỤ TRUYỀN GIÁO

Cuộc hội thảo Truyền giáo

Vào những ngày trung tuần tháng 4, khi bầu khí chính trị ở Paraguay đang trong giai đoạn căng thẳng trong cuộc tuyển cử tổng thống, thì tại thành phố El Este của Paraguay, giáp ranh biên giới với Brazil đã diễn ra một cuộc hội thảo quốc tế giành cho các nhà truyền giáo trẻ từ 40 tuổi trở xuống đang làm việc ở các nước vùng Nam Mỹ.

Thành phần tham dự gồm các nhà truyền giáo đến từ các quốc gia Ba Lan, Argentina, Ấn Độ, Indonesia, Nhật, Philippines, Trung Quốc và Việt Nam. Trong số các linh mục Việt Nam, có 2 linh mục đến từ Việt Nam đang làm việc tại Paraguay và một linh mục đến từ Mỹ đang làm việc tại Argentina. Các thuyết trình viên là những nhà nhân chủng học, những nhà truyền giáo lâu năm đang đảm trách các chức vụ lớn ở các nước như Ba Lan, Thụy Sỹ, Đức, Paraguay… Chủ đề chính của hội thảo là vấn đề hội nhập văn hóa và những thách đố truyền giáo hôm nay. Các thuyết trình viên và các tham dự viên cùng nhau làm việc và đưa ra những nhận định, những khó khăn, những thách đố trong sứ vụ truyền giáo mà họ đang đương đầu. Trong số 22 nhà truyền giáo trẻ đang làm việc tại vùng Nam Mỹ tham dự cuộc hổi thảo quốc tế lần này, chỉ có 3 vị đến từ Ba Lan, 2 vị đến từ Argentina và số còn lại đến từ Á Châu. Bởi thế, có thể nói thế kỷ XXI là thế kỷ của Á Châu. Trong số 17 vị đến từ Á Châu thì có 7 nhà truyền giáo đến từ Indonesia, 3 Việt Nam, 3 Philippines, 2 Trung Quốc, 1 Ấn Độ và 1 đến từ Nhật Bản. Indonesia là một đất nước Hồi giáo vậy mà hiện nay số linh mục, tu sĩ của họ làm việc ở nước ngoài rất cao, trong khi các nước từng là Công giáo thì số tu sĩ linh mục lại giảm sút.
Trong những ngày hội thảo này, các nhà truyền giáo cũng đã đi đến các nơi mang đậm dấu ấn của các nhà truyền giáo ngày xưa để tận mắt nhìn thấy những di tích và được nghe những con người bằng xương bằng thịt ở xứ truyền giáo bộc bạch tâm sự của mình. Những người thổ dân nói rằng họ rất biết ơn các nhà truyền giáo đã đem ánh sáng Tin Mừng đến cho họ nhưng họ cũng cảm thấy thật đau lòng khi nền văn hóa, phong tục tập quán của họ đã bị biến mất. Họ rất mong các nhà truyền giáo ngày nay cố gắng bảo tồn và gìn giữ những nét văn hóa truyền thống của họ để con cháu họ mai sau biết về cội nguồn, tổ tiên của mình. Điều này đã thức tỉnh lương tâm của những anh em truyền giáo trẻ của chúng tôi. Thử nghĩ xem khi chúng ta đến các nước truyền giáo, chúng ta chê họ là nghèo nàn, lạc hậu rồi đem những cái gọi là văn minh của mình để áp đặt lên họ và gọi là đem ánh sáng văn minh đến cho người khác. Nếu đất nước chúng ta cũng bị áp đặt và đối xử như vậy liệu rằng chúng ta có chấp nhận được không?

Tôi muốn chia sẻ thêm về vai trò của người phụ nữ, cách riêng là của các nữ tu trong cánh đồng truyền giáo ngày nay. Một trong những vị thuyết trình trong khóa hội thảo của chúng tôi là một nữ tu nổi tiếng người Đức có bằng tiến sĩ về truyền giáo học và nhân chủng học, đã từng làm việc ở nhiều nơi trên thế giới và thông thạo nhiều ngôn ngữ. Vị nữ tu ấy đã trình bày cho chúng tôi những cảm nhận về cuộc sống truyền giáo và đời tu trong thế giới hiện đại. Nghĩ lại cũng thấy thương cho các Dòng nữ ở Việt Nam vì không có đất dụng võ để thực hiện đúng đoàn sủng và linh đạo của mình nên trước tiên phải lo miếng cơm manh áo bằng việc lập nên các trường mẫu giáo. Rồi các nữ tu Việt Nam thân thương ấy lại hết mình lo giúp các giáo xứ trong các vấn đề mục vụ mà không hề được trả đồng lương nào cho cân xứng! Ở các xứ truyền giáo thì không như vậy. Các Dòng nữ họ đã thể hiện rất rõ đoàn sủng và linh đạo của mình để phục vụ Chúa và tha nhân. Nếu họ có giúp các giáo xứ thì cha xứ và giáo xứ phải trả phần thù lao cho cân xứng với công việc của họ. Bởi thế, không thể nói đến bác ái nếu chính chúng ta chưa thực thi đức công bằng.
Quả thực vai trò của người phụ nữ nói chung và của các nữ tu nói riêng khá quan trọng để cân bằng trong cuộc sống. Nhà Dòng chúng tôi khuyến khích các anh em chủng sinh chọn các nữ tu có nhiều kinh nghiệm làm linh hướng và nhận thấy rằng các anh em rất phấn khởi và có đời sống rất quân bình. Điều đó cũng nói lên rằng vai trò của người phụ nữ rất quan trọng trong cuộc sống. Tôi cũng thật may mắn và an ủi phần nào vì trong những ngày sống xa quê hương nơi xứ truyền giáo này tôi luôn có một người mẹ thiêng liêng dù ở rất xa nhưng thường xuyên điện thọai thăm hỏi và động viên tôi những lúc tôi gặp khó khăn.

Diễn tiến tình hình ở Paraguay
Chúa Nhật ngày 20/4/2008 vừa qua có thể nói là ngày đáng nhớ của đất nước Paraguay khi người dân đã thực sự ý thức đến vận mệnh của đất nước và đã sẵn sàng bỏ phiếu để chọn một vị tổng thống mới, đó là Fernando Lugo. Dĩ nhiên trong bất kỳ cuộc bầu cử tổng thống ở một nước dân chủ nào cũng đều tốn kém tiền của và giấy mực trong các cuộc vận động bầu cử. Có thể nói đây là một cuộc bầu cử được dư luận chú ý rất nhiều vì lần đầu tiên trong lịch sử Paraguay có một ứng cử viên là nữ giới và cũng lần đầu tiên trong lịch sử giáo hội có một giám mục xin từ chức để tranh cử tổng thống. Phải thực sự nhìn nhận rằng ngày nay người dân đã trưởng thành hơn rất nhiều so với trước đây. Mặc dù đảng cầm quyền của tổng thống Nicanor đã tìm cách mua phiếu, mua chuộc lòng dân và nói xấu đủ điều các ứng cử viên đối lập, nhưng kết quả cuối cùng cho thấy người dân đã quyết định lá phiếu của mình dù có những đe dọa, chống đối. Hai tuần trước cuộc tổng tuyển cử, ở xứ tôi đã xảy ra liên tiếp những vụ thanh toán đẫm máu với cái gọi là mafia. Nguời dân cảm thấy sợ hãi trước tình trạng bất ổn về an ninh. Các quan sát viên của liên hiệp quốc đã vào cuộc để can thiệp tình hình. Vị tổng thống đương nhiệm đã hứa sẽ tôn trọng kết quả bầu cử vì ông đinh chắc rằng đảng của ông sẽ chến thắng. Tuy nhiên, người chiến thắng lại là một người mà chính chính vị tổng thống đương nhiệm và bà ứng viên sáng giá của đảng ông đã từng nói xấu, vu khống và gièm pha. 61 năm cầm quyền của đảng này đã làm trị truệ đất nước với nạn tham nhũng và nghèo đói. Người dân cần có sự thay đổi và chính lúc này đây vị ứng cử viên của Phong trào Liên Minh sẽ đáp ứng cho họ điều đó. Thật hoan hô cho tinh thần của vị tổng thống đương nhiệm và của các ứng cử viên sau khi họ biết kết quả bầu cử, họ đã chấp nhận thất bại, nói lên lời chúc mừng và sẵn sàng hợp tác với vị tổng thống đắc cử dù trước đó họ đã mạt sát nhau. Bà ứng cử viên của đảng đương nhiệm khi biết tin mình thất bại đã nói : “Chúng tôi mến chào ứng cử viên (Lugo) của Phong trào Liên Minh qua chiến thắng này. Chúng tôi đã thất bại trong cuộc tuyển cử không có nghĩa là chúng tôi mất đi niềm tin của mình trong quyền tự do của con người, trong công việc, trong lời cam kết, trong niềm tin. Và trên hết, sẽ chúng tôi sẽ không bao giờ mất đi niềm tin vào dân chủ”.

Về phần mình, vị tổng thống đắc cử Fernando Lugo, cựu giám mục của giáo phận San Pedro được mệnh danh là “giám mục của người nghèo” đã phát biểu trên truyền hình sau khi biết tin mình thắng cử rằng ngày chúa nhật 20/4/2008 sẽ là ngày hiệp nhất tất cả những người Paraguay và chính nước Paraguay đã chiến thắng chứ không phải cá nhân ông và đảng của ông chiến thắng. Phản ứng của Tòa Thánh cũng rất thận trọng trong vấn đề này vì đây là một trường hợp đầu tiên trong Giáo Hội khi một vị giám mục xin từ chức và được dân bầu một cách hợp hiến. Thật khó đoán tương lai của đất nước Paraguay thế nào một khi Lugo sẽ lên cầm quyền vào ngày 15/8 sắp tới, nhưng người dân hy vọng Paraguay sẽ đổi mới thật sự để cùng sánh bước với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.
Phải công nhận rằng cựu giám mục Lugo là một người rất thong minh và được lòng dân. Chỉ chưa đầy hai năm xin từ nhiệm giám mục, ông đã hiệp nhất tất cả các đảng lớn nhỏ và thành lập phong trào Liên Minh Đổi Mới và đã giành được sự ủng hộ và tín nhiệm của đa số. Trước cuộc bầu cử, Hội Đồng giám mục Paraguay cũng khá thận trọng trong mọi khuyến cáo và chỉ đơn thuần nhắc nhở các tín hữu nên cân nhắc để bỏ phiếu chọn người xứng đáng lãnh đạo đất nước. Liên Tu Sĩ là những người có tiếng nói khá mạnh ở đây dù không ai nói ra nhưng cũng hy vọng cựu giám mục Lugo thắng cử. Điều đó cũng nói lên rằng tổng thống đắc cử Lugo là một người có tâm, có tình và hy vọng sẽ làm cho đất nước tiến lên.
Nghĩ lại những ngày đầu bước chân đến đất nước Paraguay làm việc truyền giáo với Visa du lịch 3 tháng vì giữa Việt Nam và Paraguay chưa có bang giang mà trong lòng thấy hồi hộp khi đi ra phố vì sợ cảnh sát hỏi giấy tờ. Tuy nhiên, ở đất nước này người ta rất tôn trọng các linh mục truyền giáo nước ngoài dù họ chẳng tha thiết gì đến việc đọc kinh, đi lễ. Công việc truyền giáo chẳng mấy sung suớng gì mà nếu gặp khó khăn về phía chính quyền sẽ khổ sở hơn. Có lẽ rồi đây các nhà truyền giáo tại Paraguay sẽ nhẹ nhàng hơn trong cách đối xử của chính quyền để yên tâm làm việc truyền giáo.
Paraguay chuẩn bị bước vào mùa lạnh nhưng người dân lại cảm thấy ấm hơn vì mỗi đêm pháo nổ vang trời và đây đó người ta tụm năm, tụm bảy để ăn mừng khi biết tin Lugo thắng cử. Ước mong đất nước này nhận được sự chúc lành của Chúa để mọi người được sống bình an.







Paraguay 22/4/2008
Lm. Trần Xuân Sang, SVD.