Cảm
nhận về truyền giáo
Tháng 10, đối với
người Công giáo, là một tháng rất đặc biệt vì đây còn gọi là tháng Hoa Hồng –
tháng Mân Côi, tháng kính Đức Mẹ. Đây cũng là tháng truyền giáo với cao điểm là
Khánh Nhật truyền giáo thường rơi vào Chúa Nhật tuần thứ 3.
Trong
sứ điệp Khánh Nhật Truyền Giáo năm
nay, Đức Thánh Cha Phanxico, vị Giáo Hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ đã tha thiết
kêu gọi tất cả các tín hữu hãy mạnh dạn công bố Tin Mừng và chống lại những
tuyên truyền cho rằng việc công khai làm chứng cho Đức Kitô là vi phạm đến quyền
tự do của người khác.
Cũng trong chiều hướng đó, chúng tôi muốn chia sẻ
vài cảm nhận của một người Việt Nam đang đang sống và làm việc ở vùng truyền
giáo Nam Mỹ với số phần trăm Công giáo khá cao này.
Lâu nay người ta thường nghĩ truyền giáo là phải
rửa tội thật nhiều, phải buộc người ta theo đạo của mình mới là truyền giáo.
Cũng chính vì lẽ đó mà đã xảy ra biết bao hiểu lầm và những người có ý thức hệ Cộng
sản và những người Hồi giáo cực đoan luôn tìm cách ngăn cản và trục xuất những
nhà truyền giáo.
Chúng tôi còn nhớ cách đây cũng khá lâu khi chúng
tôi tham dự một buổi thuyết trình tại Sài Gòn với chuyên đề truyền giáo của một
linh mục gốc Việt đã từng làm việc truyền giáo tại nhiều nơi trên thế giới và
hiện nay đang làm việc tại Hàn quốc, vị truyền giáo này đã chia sẻ với chúng
tôi nhiều mẫu chuyện truyền giáo nhưng trong đó ngài có nói đến việc là không
nên nghĩ rằng mình đến một quốc gia khác với danh nghĩa là nhà truyền giáo là mình
muốn tự tung, tự tác và có tư tưởng là phải rửa tội thật nhiều mới thành công.
Vào lúc đó, ngay bản thân chúng tôi không mấy thích thú với vị truyền giáo này
vì nghĩ rằng mình đi truyền giáo mà không rửa tội thì đi truyền giáo để làm gì!
Tuy nhiên, sau nhiều năm sống nơi xứ người như một nhà truyền giáo, chúng tôi mới nghiệm ra rằng những gì mà vị truyền
giáo đàn anh kia chia sẻ trước đây rất đúng với tâm trạng của chúng tôi hiện
nay.
Có một lần khi chúng tôi đi thăm hai anh em đồng hương trẻ
thuộc Dòng Don Bosco (bên Paraguay hiện giờ có 4 tu sĩ Saledieng Don Bosco người
Việt), hai người anh em Saledieng Don Bosco này đã ở Paraguay gần 4 năm qua và
đang làm việc với các trẻ bụi đời ở thủ đô Asunción, Paraguay tâm sự rằng lúc đầu
khi mới về làm việc này, các thầy cảm thấy ê chề thất vọng vì lối sống vô văn
hóa và thậm chí kì thị của các trẻ bụi đời khi biết các thầy không phải là người
Paraguay. Chúng tôi nói đùa với hai thầy rằng bọn bụi đời thì làm gì có văn
hóa. Các thầy chỉ cười và nói thêm rằng có những lúc cảm thấy nản và muốn bỏ cuộc
khi thấy những gì mình dấn thân dường như vô nghĩa. Các thầy chia sẻ rằng có một
lần một phái đoàn đến thăm cộng đoàn “bụi đời” nơi hai thầy làm việc và tặng
quà cho cộng đoàn để cộng đoàn phân phát cho các em. Ngày hôm sau khi các thầy
vừa mặt một áo thun mới, bọn bụi đời nhìn thầy và nói vẻ xấc láo : “Tú usas
nuestras ropas” (tạm dịch là : Mày dùng đồ của tụi tao) vì bọn chúng tưởng là các
thầy dùng đồ từ thiện của phái đoàn vừa mới tặng. Mất dạy, xấc láo, bừa bãi, trộm
cắp… trong cộng đoàn nơi các thầy đang làm việc xảy ra hàng ngày nếu người nào
không có một dây thần kinh thép, sự kiên nhẫn và vị tha chắc không thể nào sống
đến ngày thứ hai trong cộng đoàn “bụi đời” này. Vậy mà hai người anh em
Saledieng Don Bosco Việt nam của chúng ta đang sống và làm chứng được. Các thầy
cũng tâm sự rằng nhiều lúc bực lắm muốn đấm cho mấy thằng mất dạy đó một trận
cho nên thân nhưng đời tu dạy mình là không nên dùng cơ bắp hay những lời nói nặng
như mấy bà bán cá ngoài chợ để nguôi cơn giận nhưng là chính bằng hành động cụ
thể, bằng sự yêu thương mới thu phục được lòng người. Các trẻ bụi đời đều có những
hoàn cảnh rất giống nhau là thiếu vằng tình thương của người thân, nay họ sống
với những người xa lạ, dù đó là những bậc chân tu đi nữa thì đối với các em, những
bậc chân tu ấy vẫn không có trọng lượng gì nếu đối xử tệ bạc hay có những hình
phạt nặng nề khi các em sai lỗi. Chính gương của thánh Bosco đã là một phương
châm sống và nay đang thể hiện nơi các con cái của ngài, trong đó có những anh
em tu sĩ Việt nam trẻ này. Hai thầy nói thêm rằng họ cảm thấy rất vui, dù niềm
vui ngẳn ngủi khi mỗi ngày các trẻ bụi đời thay đổi. Truyền giáo ngày nay không
nhất thiết phải làm những chuyện gì to tát là lấp núi, dời non hay phải rửa tội
thật nhiều như thánh Phanxico Xavie ngày xưa, nhưng giúp biến đổi và lay động
tâm hồn dù chỉ một người và làm cho người đó hạnh phúc thì đó là cách truyền
giáo xứng hợp nhất đúng như lời Chúa Giêsu đã nói : “Tôi bảo các ông: Trên trời sẽ vui
mừng vì một người tội lỗi hối cải hơn là vì chín mươi chín người công chính
không cần hối cải". (Xc. Lc 15, 3-7).
Những chuyện giờ mới kể
Có những chuyện mà chúng ta không thể nói ngay được
vì nhiều lí do tế nhị, nhưng cũng có lúc cần được chia sẻ để mọi người cùng biết
và lượng định. Chúng tôi muốn bộc bạch những chuyện mà từ lâu mình còn ấp ủ
trong lòng nhưng nay đã chín muồi nên muốn chia sẻ trong tháng truyền giáo này.
Cách đây không lâu, có lần chúng tôi đã chia sẻ về một giáo
phận truyền giáo do một vị Giám mục thuộc Hội Opus Dei (tiếng Latinh : Kinh Thành
của Chúa) chăn dắt. Giáo phận này là nơi chúng tôi đã từng làm việc, và vì thế,
chúng tôi biết và hiểu rất nhiều. Chúng tôi muốn chia sẻ điều này không phải vì
chỉ trích hay muốn vạch áo cho người ta xem lưng nhưng chỉ mong muốn những vị đứng
đầu, nhất là những vị lãnh đạo tôn giáo nên có một cái nhìn công tâm hơn khi
xem xét một vấn đề chứ đừng vì cảm tính hay thành kiến rồi sẽ dẫn đến những hậu
quả khó lường.
Vị giám mục mà chúng tôi muốn nói đến là người
Paraguay gốc Argentina có bằng tiến sĩ Giáo luật. Ngay từ khi nhận chức Giám mục
chính tòa của giáo phận truyền giáo này, vị giám mục nổi tiếng là bảo thủ đã có
nhiều cải tổ đáng kể. Vì nghĩ rằng mình là tiến sĩ Giáo luật nên ngài không cần
hỏi ai mà tự tiện thành lập một Đại Chủng Viện không cần thông qua Hội Đồng
Giám Mục. Vì cho rằng Giáo phận truyền giáo nơi ngài phụ trách thiếu linh mục
nên ngài rút ngắn chương trình đào tạo linh mục chỉ còn 4 năm. Nhiều linh mục lớn
tuổi và có kinh nghiệm trong Giáo Phận đã thỉnh vấn ngài nhưng ngài bất chấp và
còn cho về hưu non những linh mục mà ngài cho là chống đối giám mục. Nhiều linh
mục đã vận động xin chữ ký của các linh mục trong Giáo Phận để trình lên Hội Đồng
Giám Mục nhưng rồi đâu lại vào đó vì vị giám mục này có một thế lực rất lớn. Chỉ
chưa đầy 9 năm làm Giám mục mà đã phong chức được hơn 50 tân linh mục với tuổi
đời còn khá trẻ là 26 tuổi. Đa số những linh mục ấy thuộc Opus Dei.
Khi có các linh mục mới, ngài đã bắt đầu liên hệ
với các vị Bề trên của các Dòng để nhận các giáo xứ mà các cha Dòng đang làm việc
dù các xứ ấy đang còn trong hợp đồng với các vị giám mục tiền nhiệm với lý do
là ngài đã có đủ các linh mục trong giáo phận mà không cần đến những Dòng Tu. Một
sự chia rẽ sâu sắc giữa ngài, các linh mục do ngài phong chức và phần đông những
người không thuộc về ngài. Các linh mục do ngài phong chức trong chương trình đạo
tạo vỏn vẹn 4 năm chỉ biết dâng lễ, làm các bí tích, ngoài ra không biết gì
khác. Nhiều người giáo dân đùa rằng đó là những linh mục sanh non trong một cái
lò ấp trứng và không biết sẽ đi về đâu. Xét về Giáo Luật thì vị giám mục này
không có gì sai, nhưng xét về tình thì ngài đã phá vỡ sự hiệp thông mà nhất là
những vị mục tử cần phải để ý điều này.
Vì là giám mục
thuộc Opus Dei, ngài không ưng gì các linh mục triều, cũng chẳng thích thú gì
các linh mục Dòng, nhưng chỉ muốn ai tuân lệnh ngài mà thôi.
Trong vụ thảm sát đẫm máu vào tháng 6 năm 2012 ở Paraguay năm
vừa qua ở một giáo xứ do Dòng Ngôi Lời phụ trách khiến 18 người chết, trong đó
có 11 nông dân và 7 cảnh sát khiến Quốc Hội đã luận tội và truất phế Tổng Thống
vì thiếu trách nhiệm. Vị cha xứ lúc ấy là một tu sĩ truyền giáo Ngôi Lời người
Paraguay từng làm việc ở Kenya nhiều năm, đã đồng hành với nông dân để tìm xác
những người đã chết hay mất tích. Khi vị giám mục mục này nghe tin đã gọi điện
cho nhà truyền giáo này và cấm không được đứng về nông dân để làm nóng thêm
tình hình. Vị giám mục này đã giải thích nhưng ngài không nghe, và vì lý do này đã nhân danh quyền giám mục trục
xuất nhà truyền giáo khỏi giáo phận của ngài để đưa các vị linh mục mới chịu chức
đảm trách. Nhà truyền giáo không làm việc ở chỗ này thì làm việc ở nơi khác
nhưng chính vì chuyện không đâu này khiến giáo dân bực tức vì lâu nay giáo dân
đã quen với cách làm việc của các cha truyền giáo nên đả biểu tình chống giám mục
và không cho các linh mục mới vào giáo xứ. Cha Giám tỉnh Dòng của chúng tôi đã trực
tiếp can thiệp và kêu gọi sự hiệp thông và vâng phục các vị chủ chăn nên giáo
dân đã nguôi cơn giận và chấp nhận một cách miễn cưỡng.
Các linh mục mới thuộc Opus Dei khá trẻ và chịu
khó thi hành các bí tích. Hầu như Chúa Nhật nào các ngài cũng rửa tội khoàng 80
đến 100 người và mỗi người được rửa tội phải nộp cho các ngài khoảng 10 Đô-la gọi
là tiền rửa tội. Chỉ mới vài tháng đầu các ngài các ngài thống kê đã thấy con số
người Công giáo tăng lên vùn vụt và trong những cuộc họp hàng tháng, các ngài
báo cáo rất hay là chỉ trong 3 tháng đầu năm đã có hơn 2.000 người Công giáo mới
và có tiền chi tiêu thoải mái. Dù có người Công giáo mới nhưng chẳng ai đi lễ nữa
vì họ nghĩ rằng rửa tội xong nghĩa là đã thành người Công giáo, rồi thôi. Bây
giờ mới méo mặt vì đâu còn ai nữa mà rửa tội nên bắt đầu phàn nàn và xin xỏ. Thế
mới biết làm linh mục không phải chỉ cử hành các bí tích là cứ rửa tội cho thật
nhiều mà còn phải biết sống thiên chức linh mục của mình thì không phải lo lắng
đến chuyện tiền nong bát gạo vì Chúa Giêsu đã nói : “Vì làm thợ thì đáng được
trả công”(Xc. Lc 10,1-12). Tiền tài, danh vọng chỉ là vinh quang trần thế rồi sẽ
qua đi như có ai đã từng nói, nhưng chỉ cầu sự phục vụ quên mình và khiêm hạ
trong Chúa thì chính Ngài sẽ lo lắng tất cả.
Còn một điều nữa mà chúng tôi cũng muốn chia sẻ trong lĩnh vực
tuyển mộ ơn gọi là vị giám đốc ơn gọi của Opus Dei trong khi tuyển chọn ơn gọi
thường kèm theo câu nói khuyến mãi với các ứng sinh là cứ vào Chủng Viện của
các ngài đi vì ở đó sẽ được ăn ngon, mặc đẹp, được học hành bài bản và sau 4 sẽ
được thụ phong linh mục rồi muốn gì có nấy. Các em nhà quê có vẻ bùi tai và đã
rủ thêm các em đang là ứng sinh của các Dòng khác tu theo. Nhiều tu sinh của
các Hồi Dòng bị cho về vì những lí do đặc biệt thì Hội Opus Dei này đều đón nhận
mà không cần biết các em đến từ đâu. Nhiều em tu sinh trong Dòng chúng tôi đang
ở Thỉnh Viện và Tập Viện nói rằng những đứa bạn học phổ thông của các em vừa mới
đi tu như họ mà nay đã làm linh mục rồi, còn bên Dòng sao mà lâu quá. Chúng tôi
chỉ cười và nói với các em đời tu không chỉ là ánh hào quang linh mục nhưng là
dấn thân theo Chúa suốt đời vì nếu mong làm linh mục sớm để đạt được mục đích
và không còn gì để theo đuổi nữa thì sẽ mau thất vọng và con đường theo Chúa chỉ
nửa vời. Bằng chứng là những vị “linh mục tốc hành” của Hội Opus Dei ở Paraguay
đang là một đề tài châm chọc vì vài linh mục chịu chức chưa đầy 1 năm nay đã xuất
tu.
Những ngày vừa qua chúng tôi có dịp đi giảng tĩnh
tâm cho một số nơi để chuẩn bị cho các em lãnh nhận bí tích thêm sức. Chúng tôi
nhận ra một điều rằng rất nhiều người ngày nay, trong đó phần đông là giới trẻ
đang khát một đời sống tâm linh và rất cần những những vị mục tử đồng hành và
xoa dịu cơn khát của họ trước trào lưu tục hóa và nhiều giáo phái đang mạnh lên
trong khi người Công giáo đang dậm chân tại chỗ. Chính vì lẽ đó mà Đức Giáo
Hoàng đương kiêm người Nam Mỹ đã tha thiết kêu gọi một sự cải tố Giáo Hội toàn
diện mà chính Ngài là người đầu tiên trong việc thực thi việc thay đổi này. Có
lẽ nhiều người sẽ khó chịu với cung cách của vị Giáo Hoàng đầy cá tính này vì
lâu nay mình sống như vậy có ai nói gì đâu. Trong cuộc phỏng
vấn dành cho các tạp chí văn hóa của Dòng Tên được công bố ngày 19-9 vừa qua, Đức
Phanxico nói rõ : “Các cải tổ
cơ cấu hay tổ chức là thứ yếu, nghĩa là diễn ra về sau. Cải tổ trước tiên phải
là cải tổ cách thức hiện hữu. Các thừa tác viên của Tin Mừng phải là những con
người có khả năng sưởi ấm trái tim người khác, có khả năng đối thoại và đồng
hành cùng con người, có khả năng bước vào bóng đêm, bóng tối của cuộc đời họ mà
không bị lạc lối.”.
Hôm
nay là ngày cuối tháng 10, kết thúc tháng Hoa Hồng, tháng Mân Côi và cũng là
ngày kỷ niệm thụ phong linh mục của 7 anh em chúng tôi. 3 trong số 7 người anh em
chúng tôi vừa mới trở về Viện Nam làm việc sau khi đạt được những văn bằng cao ở
Roma và Philippines, 4 người còn lại vẫn đang làm việc truyền giáo ở Papua New
Guinea, Hàn Quốc và Paraguay. Tạ ơn Chúa đã cho chúng con được trở nên những dụng
cụ trong tay Ngài. Những năm qua dù có nhiều thăng trầm và có những lúc tưởng
chừng như chao đảo, vấp ngã, nhưng nhờ ơn Ngài phù trì, nâng đỡ chúng con đã vượt
qua những cơn sóng gió. Xin Chúa tiếp tục nâng đỡ chúng con trong cuộc hành
trình này, để chúng con không hổ thẹn khi trở thành môn đệ Chúa. Xin cảm ơn mọi
người đã bằng nhiều cách qua thư từ, điện thoại, facebook... đã và đang nâng đỡ
và ủi an anh em chúng con trong sứ vụ linh mục, nhất là sứ vụ truyền giáo xa
quê hương. Chúa sẽ trả công bội hậu cho quí vị trong những thánh lễ và lời cầu
nguyện của chúng con hàng ngày. Ngày mai là ngày lễ Các Thánh (1/11), xin Các
Thánh luôn cầu bầu và phù hộ cho những người thân yêu và bạn bè của chúng con.
Felicidades!!!
Paraguay, 31 tháng 10 năm
2013 –Kỷ niệm ngày lãnh sứ vụ linh mục
Lm. Antôn Trần Xuân Sang,
SVD.