Ký ức tuổi thơ
Ngày còn bé khi tôi tham dự thánh lễ tạ ơn của một linh mục, tôi được nghe đi nghe lại bài hát và thuộc lòng câu hát này «… Từ bụi tro Chúa nâng con lên hàng khanh tướng…». Đối với tôi, chức linh mục to tát vô cùng vì nó ngang hàng với khanh tướng thời phong kiến.
Cộng thêm nữa là tôi thấy ngày ấy các cha sướng thật vì được ăn quả chuối to ngọt liệm dù thời bao cấp với biết bao khó khăn, thiếu thốn. Tôi cũng chú ý trong gia đình tôi là hễ có món ngon vật là nào là má tôi thường cất giành để biếu cho cha xứ dù má tôi từng là một phật tử. Đầu óc non trẻ của tôi ngày ấy là muốn sau này trở thành một ông cha để được ăn trái chuối to với cái đùi gà béo ngậy.
Để thực hiện được ước mơ đó nên ngay từ khi có trí khôn tôi phải thức dậy với má tôi mỗi sáng lúc 4h30 để tham dự thánh lễ dù có những lúc tôi thèm ngủ vô cùng. Có những lúc trời lạnh vì là mùa đông tôi muốn nướng thêm chút nữa nhưng má tôi lại gội một gáo nước lạnh vào người tôi khiến tôi lạnh toát xương và thức dậy đi lễ với má mà trong lòng chẳng vui tý nào.
Rồi đến lúc tôi tốt nghiệp phổ thông trung học và bắt đầu tham gia vào chủng sinh của giáo phận, tôi được gặp và nói chuyện với Đức Giám mục giáo phận (bây giờ đã nghỉ hưu nhiều năm), ngài đã nói một câu làm tôi buồn bã vô cùng : «Con không thể đi tu trong giáo phận được vì má con là tân tòng. Muốn trở thành chủng sinh và linh mục của giáo phận thì trong gia đình con phải có đạo 3 đời ». Thôi, thế là là hết. Ước mơ trở thành Khanh Tướng để được ăn chiếc đùi gà và trái chuối chín mộng coi như tan tành.
Cũng may vào lúc ấy cha xứ của tôi khuyến khích tôi cứ gia nhập vào chủng sinh đoàn để chờ cờ hội vì thời ấy chủng viện chưa được mở và các Dòng Tu thì bị cấm bách, các tu sinh thì tu chui nên tôi đã vâng lời theo sự chỉ dẫn của cha xứ để tham gia dạy giáo lý và học hành thêm những môn căn bản về đời tu.
Sau nhiều năm theo đuổi ơn gọi tu triều mà chẳng có chút hy vọng gì, tôi đã chuyển hướng xin qua Dòng vì thấy tình thế bất lợi cho tôi, tôi đã xin gia nhập Dòng Ngôi Lời tại Nha Trang (trước năm 1998 thì gọi là Dòng Thánh Giuse Nha Trang) để thực hiện ước mơ của mình. Sau kỳ thi tuyển đầy khó khăn, tôi đậu vào Dòng hạng ưu và chính thức trở thành chú chủng sinh của Dòng.
Thời gian chủng sinh sống tại Nha Trang tôi cũng nếm biết bao mùi cay đắng của cuộc sống tu Dòng. Mỗi sáng phải làm lao động như một công nhân thực thụ. Buổi chiều thì đạp xe đến giảng đường đại học. Rồi buổi tối học các môn trong Dòng và ôn bài vở của Đại Học. Vì là tu chui nên có những đêm khi nghe tiếng chó sủa phải cuốn chăn màng chạy trốn sang nhà dân vì công an đến kiểm tra giấy tờ. Những năm tháng khổ cực ấy đã rèn luyện cho tôi ý chí phấn đấu và sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn thử thách. Nhiều anh em cùng lớp đã nói tiếng giã biệt sau khi hoàn tất văn bằng đại học để xây dựng đời sống gia đình.
Những năm tháng sống trong học viện
Trong những năm tháng ngồi ở ghế học viện, tôi bắt đầu khám phá ra những điểm độc đáo của đời sống truyền giáo mà mình đang theo đuổi. Một cha giáo Dòng Đaminh có tính bông đùa thường nói với chúng tôi về viễn tượng linh mục và ngài nghêu ngao hát lại bài hát «… Từ bụi tro Chúa nâng con lên hàng khanh tướng…» thì ngài lại hát «...Từ thuốc Mai Chúa nâng con lên hàng ba số...». Sở dĩ ngài đùa như thế vì ngày trước khi còn làm chú chủng sinh, rồi làm thầy, ngài chỉ được biết đến điếu thuốc Mai hay thuốc Đà Lạt, nhưng khi được phong lên hàng khanh tướng thì tự nhiên có nhiều quà cáp, có thuốc 555 để hút thoải mái. Ngài nói đùa rằng chúng tôi phải cố mà cày, phải hy sinh đời bố để củng cố đời con, và để mai sau cũng có thuốc 555 và nhiều cái nữa khi đỗ cụ!
Những lời bông đùa của cha giáo Dòng Đaminh dễ thương ấy khiến tôi bật cười nhưng cũng tạo được nhiều ấn tượng cả tiêu cực lẫn tích cực và thỉnh thoảng những điểm tiêu cực ấy sống lại trong tôi vì bản tính con người ai mà chẳng muốn được sự trọng vọng và tâng bốc.
Sau những tháng ngày trau dồi kinh sử, thực hành mục vụ và chờ đợi, cuối cùng tôi cũng được bước lên bàn thánh và mơ ước ngày nào đã thành hiện thực. Ngày xưa chỉ mơ ước được ăn đùi gà và trái chuối to nhưng nay muốn ăn cái gì cũng có. Những lời chúc mừng của gia đình, người thân và những món quà quí được nhận tới tấp. Đời linh mục sung sướng làm sao! Những năm tháng khó khăn đã qua có hề gì so với lúc này. Tôi như đang sống trên mây với những ảo tưởng và ước mơ đầy hứa hẹn cho một tương lai sắp tới.
Sống sứ vụ vương đế của người tu sĩ truyền giáo
Ngày tôi đến Paraguay để bắt đầu cho sứ vụ truyền giáo của mình, nhiều lúc tôi đã ngã lòng vì chức Khanh Tướng mà tôi nhận lãnh và hấp thụ tại Việt Nam không được như ý mình.
Những tháng ngày học ngôn ngữ và ở với các chủng sinh người Paraguay, Brazil và Zambia tôi cảm thấy thất vọng vì cho rằng họ xem thường mình khi chỉ gọi ông cha bằng cái tên trống không. Rồi sau đó tôi được gởi đi thực tập ngôn ngữ ở vùng xâu vùng xa nơi mà toàn chỉ nói tiếng thổ dân. Mình nói thì họ chẳng hiểu và họ nói thì mình chẳng hiểu gì cả. Một vài đứa trẻ lại bực dọc nói vài câu gì đó và đến bây giờ tôi mới hiểu là chúng nó chửi mình ông cha mà ngu như bò. Đau lắm chứ! Làm ông cha, làm khanh làm tướng rồi mà phải đi họ tiếng thổ dân, rồi bị mấy đứa nhỏ chửi, rồi phải đi nấu ăn sau khi đi mục vụ về, rồi trong khi đang nấu ăn thì khách giáo dân ở xa đến thăm nó thấy con gà nướng mình mới mua về nó ăn mất cái đùi mà mình ưa thích. Bực quá cũng chửi thầm trong lòng : «Tổ cha mấy thằng thổ dân... ».
Tôi còn nhớ những ngày còn là thầy Sáu thực tập tác vụ ở một giáo xứ thuộc Quận 3, Sài Gòn, tôi có dạy nhiều cặp giáo lý hôn nhân và tân tòng. Một cô dâu tương lai con của một đảng viên muốn gia nhập Công giáo để kết hôn với chú rể người Công giáo. Gia đình chú rể ở ngoài Miền Trung nên anh ta phải xin chuyển giấy tờ từ giáo xứ gốc vào Sài Gòn. Tuy nhiên, khi anh ta và gia đình lên xin giấy tờ chứng nhận của cha xứ thì vị cha xứ trẻ này đã lên mặt khanh tướng và chửi xối xả gia đình người chú rể này. Cha xứ này cho rằng gia đình chú rể tương lai nối giáo cho giặc, rồi dùng biết bao nhiêu từ ngữ thậm tệ khác không hề có trong từ điển để hạ nhục gia đình anh ta. Vị linh mục này cũng biết tôi rất rõ, anh ta là người chỉ hơn tôi vài ba tuổi và vì tu triều nên chịu chức trước tôi và thành cha xứ sớm nên anh ta làm vua sớm quá! Lúc đầu tôi cũng không tin những gì gia đình chú rể kể lại nhưng khi tôi gọi điện trực tiếp để nói rõ về những giấy tờ cần thiết thì tôi mới biết là chuyện đó có thật. Cũng một con người đó mà sao thay đổi nhanh quá. Tôi biết làm gì hơn ngoài lời cầu nguyện cho anh em linh mục này.
Rồi khi bắt đầu hiểu được ít nhiều hai loại ngôn ngữ pha tạp Tây Ban Nha và Guarani, tôi bắt đầu rong ruổi để thực hiện sứ vụ vương đế của mình không phải như một ông vua ở cung đình, nhưng như một vị vua vi hành để hiểu hoàn cảnh của dân. Tôi đã đến gõ cửa những người tự nhận là Công giáo nhưng không bao giờ tham dự các nghi thức và thánh lễ với cộng đoàn phụng vụ. Tôi đã năn nỉ họ, tâm sự với họ, chia sẻ thức ăn, thức uống với họ để hiểu họ hơn. Ngay những người được gọi là giáo lý viên hay ông trùm, ông biện mà chưa có một tờ hôn thú dân sự thì thử hỏi những người khác thế nào đây! Tôi đã năn nỉ họ đến tham dự các khoá học ngắn ngày về đời sống hôn nhân gia đình để hợp thức hoá cho họ. Một vị giáo sư luân lý đã từng chia sẻ với chúng tôi nếu có hai điều tốt và xấu thì dĩ nhiên chúng ta chọn điều tốt. Nhưng nếu cả điều đều xấu thì ta phải chọn điều ít xấu hơn. Tôi đã chọn làm điều này vì không còn cách lựa chọn nào khác. Năm ngoái 2008, tôi đã hợp thức hoá được hơn 100 cặp hôn nhân sống không giá thú cả đạo lẫn đời và có những cặp đã lên chức ông bà nội ngoại. Một vài gia đình trong số đó chẳng có tiền để làm thủ tục kết hôn dân sự và chúng tôi phải làm đơn xin miễn giảm. Họ có hỏi tôi bao nhiêu tiền họ phải trả khi tôi làm đám cưới cho họ. Tôi trả lời với họ là mỗi gia đình phải trả cho tôi hai kí củ mì là đủ (củ mì là món ăn chính của họ và rất rẻ).
Hôm nay ngồi viết những dòng này vào đúng dịp kỷ niệm ngày chịu chức linh mục của tôi. Hiện tôi cũng đang bù đầu cho các khoá giáo lý hôn nhân ngắn hạn để ngày lễ Thánh Gia sắp tới tôi sẽ hợp thức hoá cho 43 cặp vợ chồng đã sống với nhau lâu năm. Hôm nay tôi cũng đã cử hành thánh lễ Rước Chúa Lần Đầu cho 54 em thiếu nhi. Nhìn nét mặt ngây thơ và rạng rỡ của các em trong thánh lễ mà lòng tôi cũng vui lây. Dù công việc chính của tôi lúc này là Nhà Đào Tạo, nhưng vì một linh mục trong Dòng người Ái Nhĩ Lan cách đây mấy tháng bị tai biến và hiện giờ vẫn còn nằm liệt giường nên tôi phải kiêm nhiệm vùng truyền giáo của ngài đến hết tháng giêng năm 2010. Đến giờ này tôi càng xác tín hơn hơn ơn gọi của tôi và cái mơ ước ngày còn bé hơi trần tục một tý nhưng đó cũng là điểm khởi đầu cho ơn gọi của mình. Đối với tôi, sống sứ vụ vương đế không phải là ăn trên ngồi chốc và chờ người ta đến nhưng là phải hoà mình với mọi người và sẵn sàng đến với mọi người dù có lúc sẽ có nhiều thua thiệt và mất mát. Nhìn tấm hình chụp ngày chịu chức có vẻ phong trần còn bây giờ nhìn lại thì thấy mình thảm hại quá! Kinh Thánh đã nhận xét rất đúng : «Vì nhiệt tâm lo việc nhà Chúa mà tôi đây sẽ phải thiệt thân» (Ga. 2, 17). Ngày kỷ niệm chịu chức linh mục cũng là dịp để tôi hâm nóng lại ơn gọi tận hiến của mình để sống sứ vụ vương đế như Chúa Giêsu đã từng sống là «Ngài đến để chiên được sống và sống dồi dào » (Xc Ga. 10,10 ). Ước mong bạn hữu gần xa giúp thêm lời cầu nguyện để tôi mỗi ngày sống sứ vụ vương đế này có ý nghĩa hơn.
Paraguay ngày 31 tháng 10 năm 2009 - Kỷ niệm ngày chịu chức linh mục