Tháng 6 – tháng Kính Thánh Tâm Chúa Giê-su, tháng
cầu nguyện cho các linh mục để họ có một tấm lòng nhân hậu và tộng mở như Thầy
Chí Thánh Giê-su để đem lại nhiều linh hồn cho Chúa.
Đây là tháng nghỉ hè của
các quốc gia Bắc Mỹ và châu Á. Ở Việt Nam thì tháng 6 là tháng của khấn dòng và
chịu chức. Riêng Tỉnh Dòng Ngôi Lời Việt Nam thì trong tháng 6 này có 16 tu sĩ
tuyên khấn trọn đời và lãnh nhận tác vụ phó tế. Một tín hiệu vui cho cho tỉnh
Dòng Ngôi Lời thế giới nói chung và cho Tỉnh Dòng Ngôi Lời Việt Nam nói riêng,
nơi chúng tôi từng được đào tạo và trưởng thành từ đó.
Ở bên vùng Nam Bán Cầu thì
tháng 6 là tháng bắt đầu bước vào mùa Đông nên thời tiết se lạnh và người dân ở
đây chuẩn bị cho một lễ hội rất lớn vừa mang tính tôn giáo vừa có tính thương
mại là mừng lễ sinh nhật Thánh Gioan Tẩy Giả.
Những ngày đầu của tháng 6
chúng tôi được các hội đoàn mời đi “giải tội dạo” ở các công trường và những
vùng có đông người qua lại trong khi họ hát, cầu nguyện để đánh động những
người Công giáo mà từ lâu nguội lạnh về đạo hạnh. Lúc đầu chúng tôi thấy cũng
hơi kì kì làm sao nhưng khi đọc lại lời thư nhắn nhủ các vị Tông đồ dân ngoại
lỗi lạc gởi cho Ti-mô-thê-ô giúp chúng tôi xác tín hơn về sứ vụ mình đang làm
là “Hãy rao giảng Lời Chúa lúc thuận tiện cũng như không thuận tiện” (Xc 2 Tm
4,2 ).
Những ngày trung tuần của
tháng 6, Tỉnh Dòng Ngôi Lời Paraguay của chúng tôi đứng ra tổ chức hội nghị cho
các nhà Đào Tạo vùng châu Mỹ bao gồm các quốc gia nói tiếng Anh (ở Bắc Mỹ),
tiếng Tây Ban Nha ở các nước Nam và Trung Mỹ và tiếng Bồ Đào Nha của các tỉnh
Dòng Ngôi Lời Brazil.
Trong danh sách tham dự lần này gồm 38 thành
viên thuộc 13 quốc tịch khác nhau. Trong số này chúng tôi có thấy 4 thành viên
của Bắc Mỹ thì có đến 3 thành viên là người gốc Việt Nam đang phụ trách việc
huấn luyện ở tất cả các giai đoạn trong Chủng viện của Dòng Ngôi Lời.
Các anh
em linh mục người Mỹ gốc Việt này trước khi về phụ trách công tác huấn luyện ở
Mỹ đã từng làm việc ở các nước Nam Mỹ và các quốc gia khác rất nhiều năm nên có
rất nhiều kinh nghiệm. Một trong 3 linh mục đó đã từng làm việc gần 15 năm
trong Chủng Viện Ngôi Lời ở Chicago nên có một bề dày kinh nghiệm và hiện nay
vẫn được tín nhiệm để giao một trọng trách lớn của Tỉnh Dòng Ngôi Lời Chicago
làm Bề trên Nhà Chính và là điều phối viên đào tạo vùng Bắc Mỹ. Ở Brazil cũng
có một anh em linh mục người Úc gốc Việt đã làm việc gần 10 năm ở đó và mấy năm
qua được Tỉnh Dòng bổ nhiệm phụ trách việc huấn luyện một giai đoạn khá quan
trong trong đời sống Tu Dòng là Tập Viện. Còn bên Paraguay, nước chủ nhà đang
đứng ra tổ chức thì có một anh em linh mục người Việt, gốc Việt vừa trẻ người, non
dạ vừa thiếu kinh nghiệm là chúng tôi cũng đang phụ trách đào tạo cho Tỉnh Dòng
Ngôi Lời Paraguay. Như thế thì người Việt cũng có đến 5 thành viên tham dự hội
nghị lần này với các tham dự viên khác để lượng giá lại công việc của Vùng Châu
Mỹ trong những năm qua nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm đồng thời đưa ra
những đường hướng mới trong việc huấn luyện các nhà truyền giáo Ngôi Lời trong
tương lai để trở nên những mục tử như lòng Chúa mong ước.
Ngày đầu tiên của hội nghị, mỗi thành viên
đều tự giới thiệu về bản thân và công việc mình đang làm. Dù các tham dự viên
đều đến từ nhiều quốc gia khác nhau, nhưng theo thông lệ của Dòng thì chúng tôi
thường dung hai ngôn ngữ chính là tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh để giao tiếp.
Cũng may là các 5 anh em Việt Nam tham dự hội nghị lần này đều có thể giao tiếp
tốt cả hai ngôn ngữ Tây Ban Nha – Anh nên không gặp khó khăn trong việc phát biểu
và thảo luận trong hội nghị.
Trong những ngày kế tiếp, chúng tôi được nghe
hai diễn giả khá đặc biệt là cựu tổng thống Paraguay bị đảo chính tháng 6 năm
2012 vừa qua và bây giờ vừa mới đắc cử thượng nghị sĩ trong một đảng liên minh
đối lập lớn thứ hai đã chia sẻ về tình hình kinh tế, chính trị và văn hóa nói
chung của vùng Nam Mỹ và của Paraguay nói riêng. Vị này cũng đã từng nắm những
trọng trách quan trọng khi còn là tu sĩ nhưng vì có một chính kiến khác nên đã
rời bỏ đời tu để tham gia vào chính trường. Nhiều tham dự viên đã đặt những câu
hỏi khá nhạy cảm và đều được vị diễn giả giải thích thỏa đáng. Thực ra những
người đi tu không ai muốn dính dáng đến chính trị, chính em gì cả nhưng cũng
cần phải biết để có thể sống và thực thi Giáo huấn xã hội của Giáo hội vì giáo
hội mà chúng ta đang sống là giáo hội của người nghèo, giáo hội của Chúa Ki-tô
và những người theo Chúa Ki-tô phải biết “chơi” với người nghèo và lên tiếng
chống lại những bất công của xã hội. Là những nhà đào tạo để huấn luyện những
nhà truyền giáo linh mục, tu sĩ trong tương lai cũng phải biết để tâm điều này
khi giảng dạy và đồng hành với người được đào tạo.
Chúng tôi cũng được một diễn
giả linh mục cùng Dòng người Brazil, một chuyên viên trong lĩnh vực tâm lý từng
đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng trong Giáo Hội và đang là một trong những
người cố vấn cao cấp của Hội Đồng Giám mục Brazil trong việc đồng hành với các
linh mục tu sĩ bị tố giác hay có khuynh hướng lệch lạc về tính dục. Với kinh
nghiệm hơn 50 năm trong lĩnh vực này, ngài đã chia sẻ cho chúng tôi về tính dục
trong đời tu và những vấn đề khó nói trước đây bây giờ đã rõ mười mươi. Ngài đã
giúp chúng tôi, những nhà đào tạo có một “cái nhìn ngôn sứ” trong việc đồng
hành và huấn luyện ơn gọi. Rất tiếc là thời gian có hạn vì chúng tôi còn nhiều
đề tài khác nữa nhưng bài nói chuyện lần này phần nào cũng giúp chúng tôi có
một cái gì đó để nhìn lại mình để vừa tự đào tạo mình vừa đồng hành với người
được đào tạo trong một thế giới thế tục đang đả kích và làm hoen ố hình ảnh
linh mục của Chúa Ki-tô.
Dĩ nhiên là một hội nghị
quốc tế nào cũng đều được tổ chức bài bản, qui mô để những người tham dự không
thấy nhàm chán, khô khan. Chúng tôi, những tu sĩ truyền giáo Ngôi Lời cũng đã
mang đến nơi đây những “hoa thơm, cỏ lạ” từ khắp các vùng, miền trên thế giới
và chia sẻ với nhau để mọi người hiểu nhau hơn vì chính trong chủ đề của hội
nghị lần này là : “Compartiendo misión y vida interculturales” (Chia sẻ sứ vụ
và cuộc sống liên văn hóa). Những buổi cầu nguyện buổi sáng được chia ra từng
tiểu vùng phụ trách và chúng tôi được biết cách thức cầu nguyện của những quốc
gia khác nhau thật là đậm bản sắc. Nếu mình không biết điều gì khác ngoài mình thì
mình hay tự khen mình và chê người khác,
còn khi biết rồi thì mình mới cảm nhận được mỗi nền văn hóa, mỗi dân tộc đều có
một nét đặc sắc riêng không ai giống ai. Chúng tôi cũng có một đêm văn hóa thật
thú vị vừa thưởng thức được cón món ăn, thức uống truyền thống, vừa được biết
them những bài cai điệu hò của các nước, nhất là của vùng Nam Mỹ. Dù đã tham dự
nhiều hội nghị quốc tế và được thưởng thức những nền văn hóa đặc sắc, chúng tôi
vẫn luôn thích những đêm hội ngộ văn hóa vì mình đang sống trong một thế giới
đại đồng, nơi mà mọi người có thể hiểu nhau, thương yêu nhau mà không cầu phải
diễn tả ngôn ngữ, vì như thánh Giuse Freidemetz, vị truyền giáo đầu tiên của
Dòng Ngôi Lời được sai đến Trung Quốc đã từng nói: “Ngôn ngữ mà tất cả mọi
người hiểu được là ngôn ngữ tình yêu”.
Chúng tôi cũng có cuộc dã ngoại chung với
nhau ở một vài danh lam thắng cảnh của Paraguay để mọi người biết thêm về quốc
gia này. Một trong những điểm mà chúng tôi viếng thăm là Đập Thủy Điện Itaipu
có tầm cỡ quốc tế do Paraguay và Brazil hợp tác. Chính đập thủy điện này là
nguồn lợi lớn cho cả hai quốc gia nhưng vì Paraguay là một quốc gia nhỏ bé và
khá lạc hậu nên quốc gia khổng lồ láng giềng Brazil đã dùng tiền mua chuộc
những vị lãnh đạo trước đây của Paraguay để giành gần như hơn 90% cổ cổ phần về
điện và đã thu được một nguồn lợi đáng kể cho quốc gia. Những ngăm gần đây người
Paraguay đã nhận ra điều đó và đã phản ứng mạnh với cộng dồng quốc tế để đòi
lại những gì thuộc về mình. Rất may là những vị lãnh đạo Brazil có sĩ diện và
lương tri nên sẵn sang ngồi vào bàn đàm phán để minh bạch hóa vấn đề. Nếu các
lãnh đạo Trung quốc mà con chút lương tâm thì các quốc gia nhỏ bé láng giềng
đâu có phải cơ cực và sợ sệt như vậy, họ cứ lấy thịt đè người và tiếp tục chơi
chiêu bài hù dọa và mua chuộc khiế cho tình hình them phức tạp hơn.
Trong những ngày hội nghị chúng tôi cũng có
những giờ giải lao hay vài đêm rãnh rỗi để những người đồng hương có dịp chia
sẻ với nhau. 5 anh em Việt Nam chúng tôi có dịp ngồi lại với nhau để tâm sự và
cùng nhau trăn trở về sứ vụ truyền giáo. Người anh em đang làm việc ở Brazil đã
thành thực chia sẻ là ở Brazil có nhiều nơi còn rất nghèo, tuy nhiên những ngày
sống ở tại thủ đô Asuncion của Paraguay thì thấy quốc gia này lại nghèo hơn.
Một người anh em khác hiện đang làm Giám đốc Thần Học Viện ở Chicago, người đã
từng thực tập truyền giáo 2 năm ở Paraguay lúc còn là chủng sinh và sau khi
chịu chức linh mục đã được bài sai làm việc ở Ecuador cũng nhận xét rằng
Paraguay sau gần 20 năm vẫn không mấy thay đổi. Người anh em khác nữa từng làm
việc truyền giáo gần 10 năm ở xứ miền quê Argentina, giáp biên giới với Bolivia
đã cho lời nhận xét rằng Paraguay nghèo nhưng giá cả lại đắt đỏ thì làm sao
người dân có thể sống được. Chúng tôi trả lời đùa với người anh em này rằng
trời sinh voi, sinh cỏ mà. Còn người anh em linh mục có thâm niên trong ngành
đào tạo thì đây là lần đầu tiên đến Paraguay vừa để tham dự hội nghị, vừa để
thăm lại hai người học trò cũ từng ở trong “lò” huấn luyện của ngài ở Chicago
mà nay cũng đang làm việc ở Paraguay. Chính cuộc thăm viếng này cũng khích lệ
anh em rất nhiều hơn ngàn lần nói chuyện qua email, điện thoại vì nhìn thấy và
biết được công việc truyền giáo của anh
em đang làm. Đối với cá nhân chúng tôi, đây thật sự là cuộc hội ngộ thú vị vì
anh em được gặp gỡ nhau và gắn kết với nhau hơn trong tình huynh đệ của người
chung chí hướng và của người đồng hương.
Hôm nay là ngày kỷ niệm 25 năm Đức Giáo Hoàng
Gioan Phao-lô II tôn phong Hiển Thánh 117 Vị Tử Đạo Việt Nam.
Chúng ta thật tự
hào vì có những vị Thánh đã sẵn sàng bỏ mình vì Đức Ki-tô để từ đó hạt giống
đức tin được nảy mầm và sinh nhiều hoa trái. Vui hơn nữa là cũng chính trong
dịp này Đức Thánh Cha Phan-xi-cô mới bổ nhiệm thêm hai Tân Giám Mục Việt Nam để
cùng với các giám mục khác dẫn dắt con thuyền Giáo Hội Việt Nam. Ước mong Giáo
Hội Công Giáo Việt Nam ngày càng vững mạnh và thăng tiến hơn không những về số
lượng người đi tu và chịu chức hay khấn Dòng nhưng là chất lượng của những
người thánh hiến vì thà có một linh mục hay tu sĩ thánh thiện có thể chinh phục
được vạn con tim còn hơn là hàng trăm linh mục hay tu sĩ gây gương mù gương xấu
cho Giáo Hội. Lạy các Thánh Tử Đạo Việt Nam là những bậc tiền nhân đã hoàn
thành sứ mạng, xin chuyển cầu cho con cháu được noi gương các Ngài biết đem lòng
bác ái mà dấn thân phục vụ, để một ngày kia trên thiên quốc chúng con được hợp
tiếng với các Ngài ca ngợi tạ ơn Chúa muôn đời vinh hiển.
19/6/2013
Kỷ niệm 25 năm Đức Gioan Phao-lô II tôn phong Hiển Thánh 117 Vị Tử Đạo tại
Việt Nam
Lm. Antôn Trần Xuân Sang, SVD