CHÂU ÂU KÝ SỰ (3)

Những chuyến khám phá tại Roma

 Khi còn nhỏ chúng tôi thường được nghe nói rất nhiều rằng Roma là nơi huấn luyện chính thống của giáo hội Công giáo và là cái nôi của giáo hội, và hai cột trụ của giáo hội là thánh Phê-rô- giáo hoàng đầu tiên đại diện cho Đức Ki-tô ở trần gian, và thánh Phao-lô- nhà truyền giáo vĩ đại, cả hai đều tử vì đạo tại thánh đô Roma này. Ai mà đến được Roma thì là một điều hạnh Phúc. Cũng chính vì lẽ ấy mà rất nhiều Dòng tu lớn nhỏ trên thế giới đều muốn có một trụ sở tổng quyền tại đây. Dòng Truyền giáo Ngôi Lời của chúng tôi cũng có Nhà Tổng Quyền cách quảng trường thánh Phê-rô khoảng 15 phút xe và đây cũng là nơi để các linh mục sinh viên của Dòng từ nhiều nơi trên thế giới tá túc trong những năm mài dùi kinh sử các phân khoa chuyên ngành nhằm phục vụ cho các nhu cầu của Hội Dòng trong tương lai. Ngoài trụ sở của Nhà Tổng Quyền, Dòng chúng tôi còn phụ trách một trong 63 hang toại đạo lớn nhất của Roma theo những thỏa thuận với Tòa Thánh. Nhà Dòng cũng còn có một trung tâm gọi là Centro Ad Gentes có thời Công đồng Vatican II để làm nơi tĩnh tâm, thường huấn và nhiều sinh hoạt khác trong Hội Dòng. Những ngày thường huấn ở Roma chúng tôi đã tá túc ở đây.

Vì khóa học bị rút ngắn lại do nhà Dòng chuẩn bị cho Tổng Công Hội nên việc học của chúng tôi khá căng thẳng và giờ giấc khá xít sao. Nhiều ngày phải học thêm buổi tối đến 21h30 nên khá mệt. Tuy nhiên các giáo sư giảng dạy rất hay và những buổi chia sẻ hàng đêm với những điều mới lạ kèm theo các video clip vui nhộn của các thuyết trình viên khiến các buổi học khá thú vị. Phải công nhận rằng các giáo sư và phương pháp học ở đây thật tuyệt vời chứ nếu không chắc mọi người đã ngáp dài, ngáp ngắn và chẳng có tâm trí đâu mà học hành. 

Trong những ngày thứ Bảy và Chúa Nhật, chúng tôi tranh thủ khám phá những điều mà trước đây chúng tôi chỉ được học trên sách vở. Vì điều kiện thời gian và tiền bạc eo hẹp, chúng tôi đành phải chọn phương án là thăm các Vương cung thánh đường chính ở Roma để khám phá cách tường tận lối kiến trúc và nghệ thuật độc đáo của những nơi thánh này.

Như chúng ta biết, Vương Cung Thánh Đường là một danh hiệu tôn vinh đặc biệt mà giáo hoàng dành cho một số nhà thờ hoặc thánh địa xét theo tính cách cổ kính, tầm quan trọng trong lịch sử và ý nghĩa tâm linh đối với Giáo hội Công giáo Rôma. Phần lớn Vương Cung Thánh Đường là nhà thờ chính tòa, nhưng không phải nhà thờ chính tòa nào cũng là vương cung thánh đường (ví dụ như Vương Cung Thánh Đường La Vang không phải là Nhà Thờ Chính Tòa của Tổng Giáo Phận Huế). Ở Việt Nam hiện nay có 4 Nhà Thờ được gọi là Vương Cung Thánh Đường, đó là : Vương Cung Thánh Đường Đức Bà ở Tổng giáo phận Sài Gòn, Vương Cung Thánh Đường La Vang ở Tổng giáo phận Huế, Vương Cung Thánh Đường Phú Nhai ở giáo phận Bùi Chu và Vương Cung Thánh Đường Sở Kiện ở Hà Nam thuộc Tổng giáo phận Hà Nội.

Tuy nhiên ở Roma nói riêng và cả nước Italia nói chung, có rất nhiều Đại Thánh Đường đã được các các giáo hoàng nâng lên thành bậc vương cung. Trong các vương cung thánh đường ấy chỉ có 4 đại công trình hay còn gọi là 4 Vương Cung Thánh Đường Chính tại Vatican- nước Tòa Thánh là : Vương Cung Thánh Đường thánh Phê-rô còn được gọi là Đền Thánh Phê-rô- nơi diễn ra hầu hết các sinh hoạt trọng đại của Giáo hội hoàn vũ, Vương Cung Thánh Đường Thánh Phao-lô ngoại thành, Vương Cung Thánh Đường thánh Gio-an La-tê-ra-nô và Vương Cung Thánh Đường Đức Bà Cả.

Nhiều người nói rằng đến Roma mà không thăm quảng trường thánh Phê-rô thì coi như chẳng biết gì về Roma. Mà quả đúng như vậy. Chúng tôi có được may mắn là hai lần hiệp dâng thánh lễ ở đây với phái đoàn và 2 lần đi riêng để khám phá thêm những nét đẹp của Vương cung thánh đường này. Chúng tôi đã mua vé leo lên chóp đỉnh của Đại Thánh Đường để nhìn xem toàn bộ quang cảnh Roma xinh đẹp. Phải công nhận đây là một công trình vĩ đại và nghệ thuật cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Chúng tôi không thể nào tưởng tượng được từ nhiều thế kỷ trước đây khi máy móc còn thô sơ, vậy mà người ta đã xây cất và làm được nhiều điều kì diệu đến như vậy.    

Chúng tôi đã tham quan nhiều nơi thánh khác và được tận mắt ngắm, sờ và ghi lại những tấm hình quí giá. Bên cạnh Vương cung thánh đường thánh Gio-an La-tê-ra-nô, nhà thờ chính tòa của giám mục Roma cũng chính là Đức Giáo Hoàng, chúng tôi viếng thăm Cầu Thang Thánh, mà theo truyền thuyết thì đây chính là những bậc thang mà khi xử án Chúa Giê-su ở dinh tổng trấn Phi-la-tô, Chúa Giê-su đã từng lê bước trên những bậc thang gỗ này. Từ thế kỷ thứ IV, thánh nữ Ê-lê-na đã đem từ Đất Thánh đến Roma và đặt bên cạnh vương cung thánh đường thánh Gioan La-tê-ra-nô để khách hành hương có dịp đi lại những giây phút khổ nạn của Chúa Giê-su. Chúng tôi cũng đồng hành với khách hành hương và quí gối cầu nguyện theo 28 bậc thang thánh này.

Biết bao điều thú vị và bổ ích trong chuyến khám phá và học hỏi ở Roma này mà nếu kể ra cũng phải mất nhiều thời gian nhưng chúng tôi không dám “múa rìu qua mắt thợ” vì ở Roma nghe đâu có đến hơn 300 linh mục và nam, nữ tu sĩ Việt Nam đang tu học tại đây. Chúng tôi không được hân hạnh gặp được các nam nữ tu sĩ đồng hương vì thời gian không cho phép. Nhưng rất may chúng tôi gặp lại được 2 linh mục cùng lớp từ thời đệ tử viện vào thập niên 90 đang chuẩn bị hoàn tất luận án ra trường và chuẩn bị trở lại Việt Nam để thi hành sứ vụ trong Học viện. Nhìn thấy các anh em vẫn còn trẻ trung, trắng trẻo trong khi mình đen đúa và già đi so với đồng bạn, vị linh mục giáo sư mới thắc mắc là sao cùng lớp mà trông có người trẻ, kẻ già! Chúng tôi chỉ biết cười và nói tránh đi chuyện khác.

    

Chuyến đi Oslo – Nauy

  Sau khi kết thúc khóa thường huấn, anh em chúng tôi có thêm vài ngày nghỉ để tham quan các nơi mà mình chưa biết đến. Một số anh em chọn đi Lộ Đức, Pháp. Số khác chọn đi Fa-ti-ma, Bồ Đào Nha. Có một số anh em chọn đi Át-si-di hay một vài điểm hành hương khác trước khi về lại quốc gia mình làm việc. Chúng tôi được một anh bạn ở Oslo, Nauy mua vé mời sang thăm quốc gia Bắc Âu này. Tôi rất vui vì muốn khám phá thêm một quốc gia nữa ở Âu châu nên đã nhận lời dù trong lòng còn ái ngại và hồi hộp vì là lần đầu tiên đến Nauy với những người mà thật sự chưa hề quen biết .

Chúng tôi đến Nauy vào những ngày đầu của tháng 5 khi trời bắt đầu vào Hạ. Tuy nhiên, khi vừa thức dậy buổi sáng, chúng tôi thấy tuyết rơi giữa Hạ và nhìn vào nhiệt kế chỉ 0 độ C. Anh bạn nói với tôi rằng đây là hiện tượng lạ của Nauy và còn đùa thêm rằng có lẽ đất nước Nauy muốn chào mừng tôi với trận tuyết rơi. Lần đầu tiên trong đời chúng tôi nhìn thấy tuyết rơi thật đẹp và rơi đúng vào những ngày đầu của mùa Hè.

Na Uy là một quốc gia thuộc Bắc Âu và thuộc hiệp ước Shengen nên người nào có visa vào một trong khối này có thể đến các nước đó mà không cần làm visa nữa. Đây là một trong các quốc gia được xếp hạng cao nhất về phát triển con người từ năm 2001 tới năm 2006. Nước này cũng được xếp hạng là quốc gia an toàn nhất thế giới năm 2007 theo một cuộc khảo sát của Global Peace Index. Tuy nhiên, vào  tháng 7 năm 2011 vừa qua, một người Nauy theo hướng khuynh hữu cực đoan đã gài bom gần tòa nhà quốc hội Nauy, rồi ngày sau đó lại xả súng bắn vào một nhóm trẻ trong một trại hè khiến gần cả trăm người thiệt mạng và bị thương. Vụ khủng bố này đã làm chấn động cả Âu châu và toàn thế giới về sự dã man này. Hiện bản án của anh ta vẫn còn đang gây tranh cãi vì nếu xét hành vi anh ta làm là khủng bố, anh ta chỉ ở tù 21 năm theo luật Nauy. Còn nếu anh ta bị cho là bị tâm thần, anh ta sẽ ở nhà thương điên suốt đời. Luật phát luôn có những kẻ hở cho những tên khủng bố ở các quốc gia dân chủ.

Anh bạn đưa chúng tôi đi tham quan những nơi chính ở thủ đô Nauy và có nói rằng lát nữa sẽ đến tham quan “Quảng trường sexy”. Chúng tôi nghĩ trong đầu rằng chẳng lẽ Nauy lại chơi trội hơn “khu đèn đỏ” của thủ đô Amsterdam, Hòa Lan vì ở khu đèn đỏ ấy là nơi kinh doanh công nghệ tình dục cách công khai. Tuy nhiên khi đến nơi chúng tôi mới biết là không phải vậy. Đây đúng là “Quảng trường sexy” do nhà điêu khắc Gustav Vigeland tạo thành 600 tượng đá và đồng thau rải khắp không gian mênh mông trong mọi tư thế kiểu dáng con người trong trang phục Adam và Eva với các khuôn mặc trầm tư mặc tưởng khiến người ta có cảm giác các vị thần cổ xưa đã biến thành các bức tượng kia. Mẹ bế con, người cha nhắc bổng đứa bé trên tay, đôi nam nữ đối diện, các cặp tình nhân ôm nhau, hai người đàn ông tựa lưng nhau suy tư trầm ngâm... sự sáng tạo sao mà tinh tế, sâu lắng. Tất cả các tác phẩm đều khỏa thân.

Anh bạn còn tranh thủ dẫn chúng tôi đi thăm hàng loạt các bảo tàng như  Resistance Museum, bảo tàng Nghệ thuật quốc gia, bảo tàng Tàu ViKing, bảo tàng trượt tuyết, Bygdoy, Maritiament of Museum,... trưng bày đầy đủ mọi yếu tố văn hóa, con người của Oslo nói riêng và Na Uy nói chung.

Chúng tôi còn ghé thăm Tòa Đô Chính của thủ đô Oslo, nơi hàng năm trao giải Nobel Hòa Bình cho các cá nhân hay tổ chức trên thế giới có công trong việc cỗ võ hòa bình. Nhìn thấy con người và lối sống ở đây mà trong lòng ước mong quê hương mình trong tương lai cũng được như vậy thì hay biết mấy!

Chúng tôi cũng ghé ăn trưa một quán Sushi của một gia đình Việt Nam làm chủ. Dù mới gặp lần đầu còn nhiều lạ lẫm, chúng tôi cảm thấy như rất gần gũi và gia đình chủ quán là người công giáo nên đã cho chúng tôi ăn miễn phí và mời chúng tôi có dịp viếng thăm gia đình anh chị.

Anh bạn chúng tôi là người có đại lí bán vé máy bay tại thủ đô nên quen biết khá nhiều. Anh có liên lạc trước với các Nữ tu Dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn hiện có 2 cộng đoàn ở Oslo, và chúng tôi đã đến dâng thánh lễ chiều thứ bảy tại công đoàn các Soeurs đúng dịp các Soeurs tĩnh tâm. Lần đầu tiên gặp nhau và được nghe lại giọng “Bình Định” mà một nữ tu đàn chị đã từng có thâm niên ở Nauy gọi là “giọng chửng wuất tế”. Chúng tôi có được những trận cười vui vẻ, đơn sơ và chân tình của những người đi tu mà vẫn còn tầm hồn trẻ thơ. Chúng tôi được ngồi bên nhau trong ngôi nhà nguyện nhỏ bé để đọc kinh Thần vụ và dâng thánh lễ Tạ ơn Chúa bằng chính ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Ôi, sao mà sung sướng và hạnh phúc quá.        

      Ngày Chúa Nhật V Phục sinh, anh bạn lại đưa chúng tôi đến Nhà Thờ Chính Toà Sanct  Olafs của thủ đô Oslo để dâng thánh lễ cho cộng đồng Công giáo Việt Nam. Chúng tôi cứ nghĩ trong đầu là chắc cộng đoàn này chỉ vài chục người là cùng. Tuy nhiên, khi chúng tôi đến nơi thì thấy mọi người đã ngồi chật nhà thờ và đang râm ra đọc kinh. Cha chủ tế có nhờ chúng tôi ngồi tòa vì ngài có việc bận. Nhìn thấy những người đồng hương của mình sống bên xứ người mà còn giữ đạo khá sốt sắng mà trong lòng mừng rỡ vô cùng. Cộng đồng Công giáo Việt Nam ở đây được tổ chức bài bản, các Soeurs phụ trách ca đoàn hát nhịp nhàng làm cho thánh lễ thêm phần sốt sắng hơn. Chúng tôi được mời chia sẻ lời Chúa trong thánh lễ và chia sẻ về mục vụ truyền giáo sau thánh lễ và được ăn món phở chính cống rất ngon. Nhiều người chỉ nhận ra chúng tôi là người Việt khi chúng tôi nói chuyện với họ vì lúc đầu họ tưởng chúng tôi là người Nam Mỹ vì da đen đen.

            Tạm biệt Oslo, Nauy thân yêu dù đây mới là lần đầu tiên ghé thăm nhưng đã để lại trong tôi nhiều kỉ niệm đẹp. Cảm ơn những gia đình mới quen nhưng đã đón tiếp cách nồng ấm. Một chuyến đi ngắn ngủi nhưng thật ý nghĩa. Mong rằng có một ngày nào đó sẽ trở lại để gặp gỡ những người thân quen. Mange takk.

                               Europa, 11-5-2012

Lm. Antôn Trần Xuân Sang, SVD..